گزارش جلسات گروه

بیست و نهمین جلسه مطالعاتی گروه در سال95

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 8 تا 10 روز سه شنبه 02/ 09/ 1395،

مکان جلسه:  گروه علوم تربیتی دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

موضوعات مورد بحث: مبحث دیالکتیک در اندیشه های فلسفی.

پس از مطرح شدن پرسش و پاسخ تربیتی، در قسمتی از بحث به ارائه بخشی از کتاب "دیالکتیک" پل فولکیه(ترجمه مصطفی رحیمی) پرداخته شد. توجه تازه به اندیشه های هگل از یک سو و نوشته ها و تبلیغات مارکسیستی از سوی دیگر، در کار آن هستند که کلمه دیالکتیک را که تا دیروز جزو لغات فنی فلسفه بود، جزء لغات عادی روزانه در آورند. آندره لالاند در کتاب فرهنگ فنی و انتقادی فلسفه می گوید: « این کلمه چنان معانی مختلفی یافته است که نمی توان آن را در موردی به گونه ای به کار برد مگر این که به روشنی بگوییم که در کدام یک از معانی به کار رفته است.

گزارش جلسات گروه

بیست و هشتمین جلسه مطالعاتی گروه در سال95

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 9 و 15 تا 10 و 15 دقیقه روز سه شنبه 18/ 08/ 1395،

مکان جلسه: سایت دکتری دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

موضوعات مورد بحث: فلسفه کانت و مبحث دیالکتیک در اندیشه های فلسفی.

کانت

مفهوم آزادی که برای آمپریسم ها ایجاد تنگنا میکند، برای فیلسوفان نقد تحقیق در عمل بسیار راهگشاست زیرا راه تحققی جز حرکت در وادی خرد، ندارد. اصل های عملی در نظر کانت قضایایی هستند که بنیاد کلی تعیین اراده اند. این اصول بر پایه سوبژه که تنها برای هر فرد به طور خاص صادق است، قرار ندارد بلکه ابژکتیوند. یعنی این که برای هر باشنده خردمند از جهت خردمندی، صادق هستند. و همین نوع اصول آزاد از تجربه اند که لزوم عملی می یابند. وقتی اصلی از ساحت سوبژکتیوی به ساحت ابژکتیوی وارد می شود که ماده و موضوع اراده نباشد بلکه صوری و کلی باشد تا قابلیت قانون شدن یابد.

از آغاز تا کنون

با سلام بر آن شدیم تا گزارش تمامی مباحث طرح را در یادداشتی مجزا در اختیار مخاطبان قرار دهیم.

+تاریخ فلسفه غرب

+گزارشی از اولین جلسه گروه در سال 94 - پیش سقراطیان  

+گزارش دومین جلسه مطالعاتی گروه در سال 94

+گزارش سومین جلسه گروه در سال 94

+گزارش جلسه چهارم اعضای گروه در سال 94 - سوفسطائیان

+گزارش جلسه گروه در پنجشنبه 17 اردیبهشت

+گزارش جلسه گروه در تاریخ 24 اردیبهشت - سقراط

گزارش جلسات گروه

بیست و ششمین جلسه گروه در سال 95

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 8 تا 9 و 30 دقیقه روز سه شنبه 04/ 08/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

موضوعات مورد بحث: نکته تربیتی(جنبه عاطفی)، ادامه تبیین اندیشه کانت

در بخش نکته تربیتی صحبت از ضعف جنبه های عاطفی شد و در این مورد نکته ای که عنوان شد بحث مشاهده، دقت، نگرش و غور در آدم های پیرامون و محیط اطراف، بود. انسان باید درک درستی از اطراف خود داشته باشد تا بتواند در حل چالش های زندگی خود نیز موفق باشد. این دقیق شدن در رفتار آدمی باعث می شود که آرامش برای خود و اطرافیان تا حدی ایجاد شود. نگرش دقیق باعث قضاوت دقیق تری می شود. نگرش نادرست به اطراف موجب گسترش آفت ها می شود و نتایج ناخوشایندی به همراه دارد و چالش های بعدی را به دنبال دارد. ما باید نسبت به مسائل زاویه های متعدد را در نظر بگیریم تا قضاوت های بهتری داشته باشیم.

در بخش دوم و بحث کانت قسمتی از ادامه کتاب دکتر نقیب زاده تحت عنوان فلسفه کانت بیداری از خواب دوگماتیسم، ارائه شد. این بخش از بحث حول محور بنیادگذاری متافیزیک اخلاق می چرخید. هدف کانت از بنیادگذاری متافیزیک اخلاق، جستن و استوار کردن برترین اصل اخلاق است و او این کار را در زمینه کتاب نقد خرد عملی در سه گام مطرح می کند:

1. گذر از شناسایی عادی اخلاقی به شناسایی فلسفی

2. گذر از فلسفه معمولی اخلاق به متافیزیک اخلاق

3. گذر از متافیزیک اخلاق به نقد خرد ناب عملی

او تنها نیک مطلق را اراده نیک می داند و بیان می کند که تمام ویژگی های خوب و بخشش های طبیعت در صورت نبودن اراده نیک می تواند بد و زیان آور باشد. او اراده نیک را وابسته به نتیجه و سود و زیان نمی داند. او خرد را وسیله ای برای رسیدن به مقصد برتر و شریف تر می داند و برترین شرط می شمارد و همه هدف های جزئی انسان را تابع آن می داند. او روشنگری مفهوم اراده را لازم می داند البته معتقد است که نیاز به آموزش ندارد و فقط باید آن را روشن کرد. کانت از مفهوم نامشروط بودن به مفهوم تکلیف اخلاقی می رسد و تکلیف اخلاقی را از هر شرطی آزاد می داند و هدفی بیرون از خود ندارد و خود غایت است. کرداری نیک و از روی تکلیف اخلاقی است که هم مطابق با قانون اخلاقی باشد و هم برای احترام به این قانون صورت گیرد یعنی انگیزه کردار چیزی جز احترام به قانون اخلاقی نباشد. کانت می گوید:« چنان رفتار کن که بتوانی بخواهی اصل رفتار تو قانونی عمومی شود».

در جلسات بعدی تغییری در سیر ایجاد خواهد شد و مباحث فلسفی را به صورت موضوعی ادامه خواهیم داد و اولین مبحث دیالکتیک در مکتب ها و اندیشه های متفاوت خواهد بود.

با تشکر از حضور دوستان

گزارش جلسات گروه

بیست و پنجمین جلسه گروه در سال 95

با سلام و عرض خیر مقدم به دوستان جدید

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 8 تا 9 و 40 دقیقه روز سه شنبه 27/ 07/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

موضوعات مورد بحث: نکته تربیتی(سکوت و یقین)، ادامه تبیین اندیشه کانت و ارائه بحث روش تحقیق در حوزه روش شناسی مطالعات علوم انسانی و...

نکته تربیتی:

در ادامه بررسی مؤلفه های تفکر به واکاوی تأثیر سکوت و یقین پرداخته شد. سکوت یکی از مؤلفه هاییست که در اکثر موارد نشان دهنده بالا رفتن میزان تفکر و نتیجتاً انجام کار مفید است. کسی که سکوت میکنند، بیشتر تأمل میکند و نتیجتاً بیشتر کار انجام میدهد و از ادعایی که عاری از عمل است، مبرا میشود. گفتنی است سکوت در جلسات قبلی نیز مورد واکاوی تفصیلی قرار گرفت. اما یقین که معمولاً با معرفت و علم همراه است و با عمل تو ام با سکوت همراه میگردد. یقین مرتبه ای بالاتر از ایمان دارد. لیکن باید راه رسیدن به آن را یافت. یقین یعنی تسلیم حقیقی بودن، که از راههای رسیدن به یقین، عبادت است."وَ اعْبُدْ رَبَّکَ حَتَّى یَأْتِیَکَ الْیَقِینُ"(99حجر) و این عبادت، در اصل به معنای عبادت و ذکر ظاهری تنها نیست بلکه یعنی هر کار که میکنیم، مبنایمان خدا باشد نه خودمان و تنها او را در تمام زندگیمان ببینیم.

گزارش جلسات گروه

بیست و چهارمین جلسه گروه در سال 95

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 8 تا 9 و 40 دقیقه روز سه شنبه 13/ 07/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

موضوعات مورد بحث: نکته تربیتی(رابطه هیجانات و تفکر)، ادامه تبیین اندیشه کانت و بررسی روش تحقیق زمینه ای.

نکته تربیتی

یکی از معدود فیلسوفانی که احساسات و هیجنات را نه تنها مقابل عقل قرار نمی دهد، بلکه آن را جزئی از عقل می شمرد، هیوم است. او معتقد است: ما به چیزی فکر می کنیم که احساسات ما بدان تمایل دارند. باید توجه داشت: گاهی عواطف و حب و بغض را پایه مهم در تصمیم گیری ها قرار می دهیم و عقل را تعطیل می کنیم که اصلاً خوب نیست. در قرآن نیز آمده است: «یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا کُونُوا قَوَّامینَ لِلَّهِ شُهَداءَ بِالْقِسْطِ وَ لا یَجْرِمَنَّکُمْ شَنَآنُ قَوْمٍ عَلی‏ أَلاَّ تَعْدِلُوا اعْدِلُوا هُوَ أَقْرَبُ لِلتَّقْوی‏ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ خَبیرٌ بِما تَعْمَلُونَ»(8-مائده) ظلم انسانها نباید باعث شود که شما نیز ظلم کنید.

گزارش جلسات گروه

بیست و سومین جلسه گروه در سال 95

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 8 تا 9 و 40 دقیقه روز سه شنبه 06/ 07/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

موضوعات مورد بحث: نکته تربیتی، ادامه تبیین اندیشه کانت و بررسی روایی تحقیقات کیفی.

نکته تربیتی:

جلسات قبل راجع به اینکه در بحث تفکر، توجه به خود در جنبه شناختی مهم است، صحبت شد.  اما در لایه دوم بحث مذکور، نیازمند به این هستیم که به اعمال و رفتار دیگران نیز توجه کنیم تا زندگی سالم و شادی داشته باشیم! اینکه در روابط اجتماعی ما، کدام افراد و با چه کدهای رفتاری، مناسب و یا مخرب هستند؟

گزارش جلسات گروه

هجدهمین جلسه گروه در سال 95

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 10 تا 12 روز سه شنبه 26/ 05/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

اعضای حاضر گروه: آقای دکتر نوروزی. همچنین خانم ها ساجده السادات رضوی زاده، کریمی، قاسمی و داوری.

موضوعات مورد بحث: کانت و روش تحقیق.

بخش اول: کانت

زندگی نامه: امانوئل کانت به سال ۱۷۲۴ در کونیگسبرگ، مرکز پروس شرقی، در خانواده‌ای متوسط و مسیحی از مذهب متقدسان لوتری زاده شد. اجدادش سالها پیش از تولد وی از اسکاتلند مهاجرت کرده بودند. پدرش زین‌ساز بود و خانوادهٔ او ۹ فرزند داشتند و کانت فرزند چهارم بود. در ۸ سالگی به اصرار پدر به دست کشیشی به دبیرستان مذهبی فردریک رفت و تا دانشگاه در این مدرسهٔ مذهبی درس خواند. در دانشگاه کونیکسبرگ به تحصیل فلسفه و ریاضیات پرداخت و پس از دانشگاه چند سال تدریس خصوصی می‌کرد. در این سِمت به شهریه‌ای که شاگردانش می‌پرداختند وابسته بود و گاهی مجبور می‌شد بخشی از کتاب‌هایش را برای جبران کسری عواید بفروشد. سر انجام در سال در ۱۷۷۰ به مقام استادی منطق و فلسفهٔ مابعدالطبیعه در دانشگاه کونیکسبرگ نائل شد.

نقد و ارزیابی

سلام همراهان گرامی

بیش از دو سال از شکل گیری جلسات مطالعاتی "با فلسفه تا تربیت" با محوریت مطالعه آرای فلسفی و تربیتی فیلسوفان کهن و معاصر و همچنین آشنایی و شیوه های پژوهشی، می گذرد. از فروردین 94 نیز با راه اندازی وبلاگ "با فلسفه تا تربیت"، سعی شد پشتوانه مجازی این حرکت علمی نیز راه اندازی، شناسانده و تقویت گردد.

در طول مسیر عزیزانی بطور ثابت و یا موقت همراه "با فلسفه تا تربیت" شدند و البته بدون شک مانایی و استمرار جلسات، مدیون همراهی استاد گرامی آقای دکتر نوروزی است که برغم مشغله های بی اندازه خویش، فرصتی را جهت رشد و تعالی علمی دانشجویان رشته فلسفه تعلیم و تربیت فراهم نموده اند.

از تمامی عزیزان، چه استاد بزرگوار و چه دانشجویان(خصوصاً دانشجویان پیشگام)، سپاسگزاریم و همگی را به مشارکت جدی در نقد و ارزیابی همه جانبه عملکرد گروه بعنوان دیدگاه و ذیل همین متن، فرامی خوانیم. باشد که با راهنمایی های صادقانه، با مصداق و دقیق خود، زمینه رشد کمی و کیفی طرح را فراهم نماییم.

پیشاپیش از مشارکت شما سپاسگزاریم

گزارش جلسات گروه

چهاردهمین جلسه گروه در سال 95

اللهم صل علی محمد وآله و صُن وجهی بالیسار، و لا تَبتَذِل جاهی بالاِقتار

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 10 تا 11 و 15 دقیقه  روز سه شنبه 29/ 04/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

اعضای حاضر گروه: آقای دکتر نوروزی. همچنین خانم ها رضوی زاده و داوری.

موضوعات مورد بحث: نکته تربیتی و روش تحقیق.

نکته کاربردی: در انجام فعالیتهای تربیتی، آموزشی و فرهنگی در سطح جامعه، با توجه به گروه هدف مورد نظر، بهتر است ابتدا به نیاز سنجی افراد و سپس به هدف گذاری، اولویت بندی و استفاده از بهترین امکانات آموزشی پرداخته گردد تا کارها از شیوه تشریفاتی و فرمایشی خارج شود و در فرایند و نتیجه سبب برداشته شدن گام های مثبت و رو به جلو در جامعه گردد. انجام فعالیت در راستای اولویت های پایین قبل از تحقق اهداف با اولویت بالا، باعث عدم دستیابی به نتیجه و همچنین عدم همراهی متربیان با محتوای آموزشی و مربیان و همینطور دلزدگی آن ها می گردد.

روش تحقیق: رویکرد گروه کانونی یک روش تحقیق کیفی برای ایجاد تعامل میان اعضای گروه و ایجاد انگیزه برای بحث عمیق‌تر است.

استفاده از «گروه کانونی» به طور کلی شامل چهار مرحله می‌شود:
• طراحی و برنامه‌ریزی برای چگونگی جلسه
• انتخاب شرکت کنندگان
• اداره و کنترل جلسه
• تحلیل و بررسی داده‌ها و گزارش‌نویسی 

نکته مهم اینکه اعضای گروه کانونی باید یک دست و در عین حال متنوع باشند و همینطور اینکه اعضای گروه کانونی نباید بی اندازه زیاد باشند که کنترل آن از دسترس خارج گردد و نباید آنقدر کم باشند که نتیجه را فاقد اعتبار گرداند.

در روش کانونی که بیشتر برای موضوعات اجتماعی انجام می گردد، تعدادی به بحث، تحلیل و تبادل نظر میپردازند و محقق وظیفه جمع آوری نظرات و تحلیل داده ها و بدست دادن نتیجه را دارد.

سپاس از حضور و همراهی آقای دکتر نوروزی

گزارش جلسات گروه

دوازدهمین جلسه گروه در سال 95

ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما در شهر الله الاکبر

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 8 تا 9 روز سه شنبه 15/ 04/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

اعضای حاضر گروه: خانم ها رضوی زاده، کریمی و داوری.

موضوعات مورد بحث: درباره زندگی و آثار جان دیویی و روش تحقیق کیفی با رویکرد شی یه و شانون..

امروز...

زهرا بهانه ای ست که عالم بناشود

او آمده که مادر آئینه ها شود...

سلام مادر

تربیت عقلانی بصیرت گرا

نظریه تربیت عقلانی بصیرت گرا

Insight-oriented Rational Education Theory (IRET)

این نظریه، حاصل پژوهشی بنیادی است که عهده‌دار تحلیل معناشناختی مفهوم تعقل و بررسی اهمیت و نقش آن در متون موثق اسلامی است و ضمن بررسی‌های توصیفی–تحلیلی با رویکردی فلسفی، حاصل آمده است. بر اساس این نظریه، در فرهنگ اسلامی، عقل و پدیدار آن یعنی تعقل، از معنایی ویژه برخوردار است که در فرهنگ‌های دیگر همتایی ندارد. این معنا که صرفا از طریق تبیین مفهوم عقل در متون موثق اسلامی قابل حصول است، تمایز میان عقل نظری و عملی را امری اعتباری می‌داند.

به اعتقاد من، در متون اسلامی، عقل به عملکرد آن معنا می‌شود؛ بنابراین شناخت عقل، منوط به شناخت تعقل و به تبع آن، کردار عقلانی(یعنی اتخاذ روش عقلانی) است. مطابق این برداشت، تعقل، از چنان اهمیت و نقشی برخوردار است که می‌توان ادعا کرد: تربیت اسلامی، تربیت عقلانی است. بدین معنا که هدف اساسی آن، پرورش تعقل و روش اساسی آن، روش عقلانی است.
معتقدم که با تبیین مفاهیم «تعقل»، «تربیت عقلانی» و «بصیرت»، امکان تدوین یک نظریة اساسی در تعلیم‌وتربیت‌اسلامی را برای سازمان‌دهی و تسهیل عمل تربیت فراهم ‌میکند. مطابق این نظریه، برای یک مربی مسلمان، «یادگیری نافع» و «نافعیت یادگیری»، متکی و مبتنی بر اصول و موازینی برگرفته از اسلام است. در این نوع تربیت، آموزش(یا به تعبیر من «تدارک تربیت») به منظور ایجاد نوعی از یادگیری صورت می‌گیرد که مورد تأیید و تأکید آموزه های مندرج در منابع موثق اسلامی است. این کلی‌ترین تعریفی است که می‌توان از تربیت اسلامی ارائه داد اما ارائة تعریفی دقیق، صرفا منوط به برقراری ارتباط منطقی میان دو مفهوم «تربیت» و «تعقل» است

یک سه شنبه یک کتاب

کتاب زندگی

در آخرین سه شنبه سال

کتاب عمرمان را ورقی بزنیم

و قصه هایی که آفریدیم را بخوانیم

که چرا و چگونه گذشت؟!

لحظه ها می گذرد
آنچه بگذشت، نمی آید باز
قصه ای هست که هرگز دیگر
نتواند شد آغاز...
سهراب سپهری

فاطمه زیباکلام، استاد فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران درگذشت

به گزارش خبرنگار مهر، فاطمه زیباکلام، استاد دانشگاه تهران و عضو انجمن فلسفه و تعلیم و تربیت ایران که بر اثر بیماری ناگهانی در بیمارستان بستری بود، دار فانی را وداع گفت.

این استاد رشته فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه تهران، دارای تألیفات و ترجمه های شاخصی در حوزه مبانی فلسفی تعلیم و تربیت بود از جمله: وایتهد و تعلیم و تربیت، مکتب فلسفی و تربیتی لندن، اسلام و لیبرالیسم آموزشی، مبانی فلسفی آموزش و پرورش ایران، نظریه آموزش و پرورش آزاد، در آمدی بر آموزش و پروش اخلاق، فلسفه تاریخ و نقش آن در تدریس تاریخ.

از دست دادن فردی در جامعه علمی تمام کشور و نیز نسل های بهره مند از او را در سوگ می نشاند و می شود یک جای خالی که پر نمی شود ولی نبودنش حس می شود و یادش در اذهان باقی خواهد ماند.

وبلاگ با فلسفه تا تربیت این ضایعه را بر خانواده ایشان و تمام سوگوارانشان تسلیت عرض می کند و آرزوی صبر برای دانشجویان، اساتید و بازماندگان این عزیز درگذشته را دارد و امید است که روحشان قرین رحمت و شادی باشد.

إنا لله و إنا إلیه راجعون...

وبلاگ  با فلسفه تا تربیت

گزارش آخرین جلسه گروه در سال 94

چهل و هفتمین جلسه گروه  به بحث در مورد روسو گذشت تا سال 94 را با کتاب  امیل و قراردهای اجتماعیش به پایان ببریم.

بخشی از قراردادهای اجتماعی روسو توسط خانم عسگری ارائه گردید که بحث برانگیز شد. رعایت حقوق و انجام تکالیف برای شهروندان و غیر شهروندان در جامعه فعلی با شرایط قراردادهای اجتماعی روسو مقایسه گردید. روسو  قرارداد اجتماعی را انتخاب مردم جامعه می داند که آنها را ملزم به وظایفی می کند و هر کس در این قرارداد وارد نشود هیچ حقوقی ندارد. رعایت حق و انجام تکلیف دو روی یک سکه است و بسیاری از معضلات اجتماع به علت عدم توازن در حق و تکلیف است که در جامعه فعلی مشهود است.

در مورد تربیت اخلاقی روسو  از کتاب امیل هم مباحثی ارائه گردید. روسو تربیت امیل را بر اساس سناریوهای مختلفی که میچیند انجام می دهد که مبنای اصلی در این سناریوها رعایت آزادی کودک است. تعلیم کودک به گونه ای است که کودک خودش نیاز به تعلیم را حس کند نه اینکه برداشت نماید از طرف بالا به او دستوری داده شده است. در رعایت اخلاق اجتماعی اولین نکته فهم مالکیت و عدم تعرض به حقوق دیگری است، که با کاشتن بذری توسط امیل و مراقبت از آن و سپس خراب کردن گیاه تازه روییده برای فهم  مفهوم ظلم و ضرورت قرارداد اجتماعی توسط کودک این سناریو انجام می شود. روسو دستورهای دیگری برای تربیت کودکان سرکش و عصبانی ارائه می دهد و در  عناوین آموزشی به کودک عدم ضرورت مباحثی مانند تاریخ را توضیح می دهد و ضرورت پرورش دقیق حواس کودک را آموزش می دهد. سناریوهای مختلف برای تربیت کودک روشی است که روسو در این کتاب ارائه می دهد تا کودک هیچگاه احساس نکند به او دستوری داده شده است. البته امیل روسو با امیل های زمان فعلی متفاوت هستند و قطعا در تربیت کودک فعلی سناریوهای پیچیده تر و متنوع تری مورد نیاز است.

این جلسه از ساعت 10 الی 12 در کلاس ارشد روانشناسی و با حضور خانم ها رضوی زاده، رجبی و عسگری و آقای دکتر نوروزی تشکیل گردید.

جلسات بعدی گروه در سال آینده به شرط حضور جدی تر اعضا  ادامه خواهد یافت.

با آرزوی سالی خوش برای همگی.

تازه های نشر در علوم تربیتی

ترجمه انگلیسی کتاب فقه تربیتی آیت الله اعرافی

مراحل مقاله نویسی

امروز...

وطنم ای شکوه پابرجا

در دل التهاب دورانها...

می شود با تو دل به دریا زد

می شود با تو دل به دنیا بست

گزارش جلسات گروه

تهیه گزارش: ساجده السادات رضوی زاده
دانشجوی ارشد فلسفه تعلیم و تربیت

چهل و دومین جلسه مطالعاتی گروه                                        

تاریخ:  10 /11/ 1394  ­شنبه. ساعت 10 تا 11:30

مکان : دانشکده علوم تربیتی دانشگاه اصفهان، دفتر دکتر نوروزی

حاضرین: آقای دکتر نوروزی و خانم ها  رجبی، عسگری، عسکرپور، رضوی زاده و شفیعیون

در این جلسه موضوع حول محور دیوید هیوم و آثار و نظرات او می چرخید. در اببتدا مختصری از زندگی و شخصیت او بیان شد و بعد از آن خانم عسگری بخشی از رساله اخلاقش را ارائه دادند و خانم رجبی هم مطالبی از تاریخ فلسفه کاپلستون و رساله ی تاریخ طبیعی دین را مطرح کردند. بخشی از نکات ارائه شده در جلسه از این قرار بود:

دیوید هیوم‏ (۷ مه ۱۷۱۱–۲۵ اوت ۱۷۷۶) از فیلسوفان اسکاتلندی و از پیشروان مکتب تجربه‌گرایی بود. تقریباً همه فیلسوفان بر این اتفاق نظر دارند که او بزرگ‌ترین فیلسوفان تاریخ بریتانیا و مکتب تجربه‌گرایی بوده است. او کسی بود که بر کانت تأثیر بسیاری گذاشت. این جمله کانت معروف است که :هیوم من را از خواب جزم اندیشم بیدار کرد. (در اصل او فلسفه را از خواب جزم اندیشش بیدار کرد). از نظر هیوم فلسفه اخلاق در اصل فلسفه نیست و صرفاً منشأ احساسی دارد و فلسفه اخلاقش را بر مبنای احساس مشترک بین افراد می چیند.

هیوم، کلیه ادراکات بشری را به دو گروه تقسیم کرد:.منظور هیوم از «انطباعات» داده‌های مستقیم حس و تجربه است. مانند اینکه چشم خود را باز کنیم و منظره‌ای طبیعی را مشاهده کنیم.مقصود وی از «تصورات»، تجدید همان ادراکات پس از قطع رابطه حسی مستقیم، به کمک تخیل و حافظه است. او سپس رابطه میان انطباعات و تصورات را به دو گروه تقسیم می‌کند: . منظور هیوم از «نسبت طبیعی»، برقرای تداعی معانی بین دو تصور در ذهن است؛ به طوریکه با پدیدآمدن یکی دیگری نیز بلافاصله پدید آید. مقصود وی از «نسبت فلسفی»، رابطه‌ای است که از مقایسه دو یا چند چیز با یکدیگر حاصل می‌شود، بدون آن که لزوماً ذهن از طریق پیوستگی و تداعی معانی از یکی به دیگری منتقل شود. بر این اساس، هیوم رابطه علیت را چیزی جز عادت ذهنی نمی‌داند که در اثر تجربه پیوستگی زمانی-مکانی مکرر دو رویداد حاصل می‌شود. هیوم اظهار می‌دارد که رابطه علیت نه امری بدیهی و شهودی است، و نه امری مبتنی بر برهان عقلی؛ بلکه قاعده‌ای تجربی است و برای اثبات تجربی بودن این قاعده می‌گوید: علت‌ها و معلول‌ها توسط دلیل عقلی شناخته نمی‌شوند و تنها از راه تجربه کشف می‌شوند. ازین‌رو هیچ‌گونه پیش‌بینی قطعی و ضروری دربارهٔ حوادث آینده نمی‌توان داشت. هیوم می‌کوشد شواهدی بر نفی رابطه علیت گرد آورد.

ادامه بحث جلسه آینده نیز با موضوع هیوم است و بررسی دقیق تر منابع دست اول هیوم برای فهم بهتر او لازم می نماید.

با تشکر از حضور دکتر نوروزی و سایر دوستان