گزارش سومین جلسه گروه در سال 94

در این جلسه که ساعت 8 صبح در موسسه مهرآفرین، با حضور آقای دکتر نوروزی تشکیل شد؛ به ادامه سیر تاریخ فلسفه غرب پرداخته شد. ابتدا فیثاغورث و فیثاغورثیان بحث شد که مکتبی با چهار ویژگی فلسفی، اخلاقی، عرفانی و دینی است. برخلاف فیلسوفان ملطی که فلسفه طبیعت را با علت العللی مواد تبیین می کردند؛ در این فلسفه «عدد» به عنوان اصل وجود در نظر گرفته می شود و همه امور نتیجه ترکیب اعداد است. اعداد برای آنها فراتر از نماد بود و در واقع به کمک ریاضیات در پی تبیین اصل متافیزیکی و الهی عالم بودند نه تبیین علمی جهان. محور افکار و اعمال دینی-مرتاضی فیثاغوریان اندیشه تزکیه و تطهیر بود و در این راستا از تمرین سکوت، مطالعه ریاضیات و موسیقی، نخوردن گوشت حیوانات بهره می بردند. همچنین فیثاغورث اولین کسی بود که واژه kosmos  به معنای نظم را در باره جهان به کار برد.

سپس از پارمنیدس سخن گفته شد. پارمنیدس  نخستین فیلسوفی است که «بودن» و یا به زبان او هستن را اصل دانسته است و آن را با شدن، یعنی به هستی در آمدن و دگرگون شدن،روبرو نهاده و بر خلاف نظر هراکلیتوس برای تغییر اصالتی قائل نشده است. در اندیشه او اعتقاد به واحد بی حرکت محوری است. وی معتقد بود «واحد» هست و «صیرورت و تغیر» توهم و  نتیجه حس و فکر است. زیرا اگر چیزی به وجود آید یا از وجود به وجود می آید یا از لا وجود؛ اگر از اولی به وجود آید،در این صورت قبلا هست که در این حالت به وجود نمی آید و اگر از دومی به وجود آید،در این صورت هیچ چیز نیست،زیرا از هیچ، هیچ چیز به وجود نمی آید. درباره چیستی این واحد از منظر پارمنیدس نظرات مختلفی بیان شد؛مثلا اینکه کاپلستون ماهیت وجود را از ماده دانسته است و می گوید پارمنیدس به ماده فنا ناپذیر معتقد بود. به علت اختلاف نظری که در مورد مادی  یا غیرمادی بودن وجود از منظر پارمنیدس پیش آمد، مقرر شد مجدد به منابع دست اول رجوع شود. در ادامه درباره نسبت افکار پارمنیدس با ایدئالیسم و رئالیسم و تاثیرات او بر افلاطون توسط آقای دکتر نوروزی مباحثی ارائه شد.

در ادامه از زنون بحث به میان آمد و یک پارادوکس گوی با هوش معرفی شد. او شاگرد پارامنیدس بود و بسیار تلاش می کرد از افکار استاد خود مبنی بر رد کردن اصالت کثرت،دفاع کرده و بیان کند کثرت گرایی فیثاغوریان مستلزم مشکلات  حل نا شدنی است.زنون از روش دیالکتیک  به معنای گفتگوی جدلی استفاده می کرده است و سقراط در بعضی مباحثات خود با زنون، نظر او را تایید کرده است.سپس بعضی از معماهای زنون در گروه مطرح و روی آنها بحث شد.

بعد از زنون به امپدکس پرداخته شد؛ امپدکس فلسفه الئات ها و پیروان هراکلیتوس را با هم سازش داده است.از یک سو سپهر را یک می داند و آن را آغاز و اصل می شمارد و از سوی دیگر برای بودن،چهار ریشه می پذیرد که همان آتش و باد و خاک و آب است.گذشته از این چهار ریشه،دو چیز دیگر یعنی مهر و ستیزرا  نیز در کار جهان موثر می داند.علاوه بر تاکید بر اصالت و واحد بودن چهار عنصر،کثرت و تغییر را هم پذیرفته و از تحول یک به بسیار و بسیار به یک سخن می گویدو در ادامه بر روی نسبت بین نظرات امپدکس و هراکلیدس و پارمنیدس بحث شد.

در این جلسه به آناکساگوراس هم پرداخته شد.در آن زمان شهر آتن از نظر فرهنگی اهمیتی نداشت و آناکساگوراس نخستین فیلسوفی است که از آسیا آمده و آنجا ماندگار شده بود.آناکساگوراس اولین فیلسوفی است که در جریان پدید آمدن عالم، مفهومی معنوی یعنی عقل(نوس) را به کار برد. او می گوید نخستین علت گردش دورانی جهان همان نوس است اما نتوانست از این مفهوم به خوبی برای توضیح جهان اسبفاده کند و هوا،اثیر ،آب و بسیاری از چیزهای دیگر را علت می شمرد.او معتقد بود نوس در تمام اشیاء زنده ،آدمیان و حیوانات و گیاهان حضور دارد و در همه یکی است.بنابر این تفاوت این اشیاء ناشی از تفاوت اساسی بین نفوس آنها نیست؛بلکه مربوط به تفاوت بین ابدان آنهاست،که کار کاملتر نوس را تسهیل میکنند یا مانع میشوند.

در انتهای بخش تاریخ فلسفه از لوکیپوس بحث شد.لوکیپوس به وجود اتمها،یعنی عناصر بیشماری که همیشه در حرکت هستند عقیده داشت و انها  را دارای اشکال بیشمار میدانسته و گذشته از این میگفته است،چیزی که هست واقعی تر از چیزی که نیست،نیست و  هر دوی اینها علت وجود چیز ها هستند.دموکریتوس اندیشه اتمی لوکپیوس را گسترش داد و آن را کامل کرد و درباره علوم دیگر مانند  اخلاق و تربیت نیز نظریه اتمی را به کار بست.

در بخش دوم جلسه که رویکردی پژوهشی دارد، ابتدا دکتر نوروزی درباره مفاهیمی در حوزه برنامه ریزی درسی و در موضوع همکاری رشته ای ، توضیحات مختصری دادند. سپس خلاصه ای از مقاله دکتر شعبانی ارائه شد و از جایگاه رشته فلسفه تعلیم و تربیت به عنوان یک میان رشته بحث شد و مقرر شد نکات و ابهاماتی که در مقاله دکتر شعبانی برای دوستان پیش آمده بود با مراجعه حضوری نزد اساتید برنامه ریزی درسی دانشکده  تا هفته آینده بررسی شود.

این جلسه حدود ساعت 11:30 به اتمام رسید.در جلسه آینده  سوفیستها با تاکید بر نقش تربیتی آنها و سقراط بحث خواهد شد.

با تشکر از وقت گذاری آقای دکتر نوروزی و ارائه بحث توسط  خانم ها عسگری، شهریاری، نادری و رجبی