گزارش جلسه گروه در پنجشنبه 17 اردیبهشت

جلسه این هفته ساعت 8 صبح پنجشنبه 17 اردیبهشت در مؤسسه مهرآفرین با حضور نه نفر از اعضا و آقای دکتر نوروزی برگزار شد. از سری مباحث تاریخ فلسفه غرب، به ارائه مطالبی در  ادامه  جریان سوفسطایی پرداخته شد که خلاصه مباحث بدین شرح است:

 آنچه از سوفسطاییان به ما رسیده،  از افلاطون و سایر فلاسفه ای است که رویکرد خود را از آثار او گرفته اند. افلاطون هم که متأثر از مرگ استاد خویش به دست سوفسطاییان، به گزارش آرای این گروه پرداخته است لذا نمی توان لزوما گزارش افلاطون را مطابق واقع دانست. آنچه به طور قطع در مورد سوفیست ها می توان گفت این است که آنها راه پیروزی و غلبه بر حریف را  چه در موضع حق و چه در موضع باطل با فن سخنوری به شاگردان خویش آموزش می دادند و در این راه حق الزحمه دریافت می کردند.البته نمی توان همه سوفیستها  را محکوم نموده و به یک چشم نگریست. در برخی منابع به شاخه های فکری سوفسطاییان اشاره شده است،بعضی از اندیشمندان معاصر از جمله پوپر و هولاگ از سوفسطاییان دفاع نمودند و ایشان را «دودمان بزرگ» و «صاحبان اندیشه آزاد» می دانند.

پروتاگوراس صاحب دیدگاه «انسان مقیاس همه چیز است.» یکی از چهره های مشهور سوفسطایی است که به بحث با سقراط پرداخته و سقراط جایگاه او را در اندیشه و اخلاق بسیار رفیع شمرده است و اشاره نموده که از به بحث نشستن با او در مقایسه با دیگران احساس بهتری دارد.  قسمتی از گفتگوی سقراط با پروتاگوراس توسط خانم عابدی از دوره آثار افلاطون توضیح داده شد. در این گفتگو، پروتاگوراس در مباحثه خود با سقراط صادقانه و بدون نقشه وارد می شود و در آخر مباحثه هم نظر سقراط را صرفا در مجلس فعلی که داشته اند، می پذیرد. اما به ظاهر سقراط با نقشه و آنطور که خواسته، بحث را هدایت می کند.

گرگیاس صاحب اندیشه «هیچ چیز موجود نیست، اگر هم موجود باشد، قابل شناخت نیست و اگر هم که قابل شناخت باشد قابل شناساندن نیست» در مناظره خویش با سقراط، ارزشهای اخلاقی را مطلق می داند و صرفا معرفت حسی را نسبی به شمار می آورد.

در ادامه خانم عسگری بر اساس تاریخ فلسفه کاپلستون به معرفی هیپیاس پرداختند. هیپیاس انسان صاحب فنون مختلفی است و او  در فلسفه، نجوم، خیاطی، ریاضی و... صاحب مهارت می باشد. سقراط در مناظره با او نیز با نقشه ای حساب شده وارد می شود. پس از بحث در مورد قانون، وارد بحث درباره ارزشهایی چون زیبایی و خرد می شود و سقراط هیپیاس را به این نتیجه می رساند  که ارزشها وجود واقعی دارند، سوای فرد یا شیئی که آنها را داراست. پس از بحث در مورد این موضوع در گروه، مطرح شد که واقعی بودن ارزش ممکن است رابطه با نظریه مثُل افلاطون که برای هر صورت مادی حقیقتی  در عالم مثال قائل است، داشته باشد ضمن اینکه سقراط در مکالمات خود تلاش می کند به یک تعریف کلی خارج از عالم محسوسات، از مفاهیم برسد.

در پایان بحث سوفسطاییان، به این مساله پرداخته شد که از منظر رشته فلسفه تعلیم و تربیت و با نگاه تربیتی چه استفاده ای از این مباحث می توان داشت.آقای دکتر نوروزی در این قسمت به روش تربیتی و شیوه معلمی این گروه اشاره کردند و استفاده از شیوه های جذب شاگردان را  برای معلمان  قابل تامل دانستند. همچنین به درس آموزی از طریقه بحث کردن سقراط و چگونگی چینش مطالب که مثلا با عبارتهای« این گونه می نماید...» آغاز می شود؛ اشاره کردند.

در قسمت دوم جلسه  به جمع بندی نظرات راجع به مقاله تکثر رشته ای پرداخته شد. طبق آرای ارائه شده در مقاله، راجع به تکثر و وحدت رشته ها، عده ای از حاضران، فلسفه تعلیم و تربیت را فرارشته دانستند و گروهی به نقد این نظر پرداخته فلسفه تعلیم و تربیت را میان رشته به حساب آوردند زیرا عملا رشته ای با هویت مستقل از فلسه و تعلیم و تربیت نیست که فرارشته به حساب آید. از گروه خواسته شد تا نظرات خود را درباره این مقاله برای مسؤول گروه بفرستند. همچنین در مورد روش پژوهش پاراکمی بحث مختصری شد.

مقرر شد، در جلسه آینده اندیشه های سقراط و افلاطون مورد مطالعه و بحث قرار گیرد.

گفتنی است: جلسه این هفته در ساعت 11 و 40 دقیقه به پایان رسید. ضمن تشکر از حضور و راهنمایی های بی دریغ آقای دکتر نوروزی و سپاس از ارائه بحث توسط خانم ها عسگری ،  عابدی و فریدی زاد.

تهیه گزارش: فاطمه داوری