معرفی مقاله
از پرسش های متخیلانه تا آفرینش های خلاقانه
نامدار ابراهیمی، محمود مهرمحمدی، سید مهدی سجادی، ابراهیم طلایی
مجله علمی پژوهشی "پژوهش نامه مبانی تعلیم و تربیت"، مشهد
پاییز زمستان 1393 ، سال چهارم - شماره 8
تعداد صفحه: 21
هدف اصلی این پژوهش، تبیین و تشریح دو رویکرد تربیتی پرسش محور و پاسخ محور و پیامدهای این دو رویکرد بر رفتارهای متخیلانه و خلاقانه کودکان می‌باشد. برای دست‌یابی به این هدف از روش توصیفی – تحلیلی بهره گرفته شد. یک محیط تربیتی پاسخ محور قدرت تخیل دانش آموزان را خشکانده و خلاقیت آن ها را زایل می سازد. اگر نظام های تربیتی علاقه مند به تقویت آفرینندگی دانش آموزان هستند، باید فرصت پرسشگری را برای دانش آموزان فراهم نمایند و آن ها را برای پرسیدن پرسش های متخیلانه تشویق و تحریک کنند. در واقع، خلاقیت در یک فضای پرسشگرانه شکوفا می شود نه در محیطی که تأکید بر پاسخ های مشخص، مهم‌ترین ویژگی آن است.
این مقاله با بررسی دو رویکرد پرسش محور و پاسخ محور در تربیت، به تبیین لزوم تقویت پرسشگری و خلاقیت در کودکان و جایگزینی شیوه پرسش محور مبتنی بر خلاقیت و آفرینندگی و تفکر نقادانه با شیوه سنتی پاسخ محور مبتنی بر حافظه و بررسی رویکردهای مختلف تربیتی به مسأله آفرینندگی و نقش آن در رشد کودک می پردازد. پژوهشگران در این مقاله با رد شیوه هایی که از دانش آموز می خواهند تا یک پاسخ را یاد بگیرند، آموزش صحیح را در گرو این می داند که به کودک اجازه تخیل و یافتن راههای متفاوت رسیدن به پاسخ را بدهند و خواستار پر رنگ شدن جایگاه این نوع آموزش به جای آموزش سنتی گردد تا تفکر، آفرینش و خلاقیت کودکان رشد یابد.
همچنین در این پژوهش به این نکته نیز توجه داده شده که استفاده از شیوه پرسش محور باید از کودکی آغاز گردد و استفاده از آن در سنین بزرگسالی سود چندانی ندارد. بنابراین چنین برنامه ای نیازمند توجه دقیق بزرگان و سیاستگزاران امر آموزش کودک است زیرا قوه تخیل که سبب بروز خلاقیت و آفرینندگی است، در این دوره شکوفاست. باید توجه داشت که رشد و ترقی همواره در گرو استفاده از اصول و روشهایی است که مغفول مانده اند و تنها با پرورش خلاقیت در سایه سار آموزش پسش محور است که می توان به رشد این چنینی در زندگی دست یافت. لذا باید به دنبال یک برنامه درسی بود که تخیل و پرسشگری را به عنوان شیوه ای برای پرورش فعالیتهای آفریننده به کار می گیرد.
دریافت متن مقاله