گزارش جلسات گروه

سیزدهمین جلسه گروه در سال 95

با سلام

تاریخ و زمان جلسه: ساعت 9 تا 10:45دقیقه  روز سه شنبه 22/ 04/ 1395،

مکان جلسه: گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه اصفهان.

اعضای حاضر گروه: دکتر نوروزی، خانم ها داوری، عابدی، یاسمن زهرا و ساجده السادات رضوی زاده.

موضوعات مورد بحث: نکته تربیتی، ادامه بررسی آثار جان دیویی و روش تحقیق کیفی با رویکرد شی یه و شانون.

در قسمت نکته تربیتی ادامه بحث در مورد شرایط بیرونی و تأثیر پذیرفتن از آن بود که پذیرفته نیست و اگر کم کاری هایمان را به این شرایط بیرونی نسبت دهیم چیزی جز یک توجیه که قابل قبول نخواهد بود، نیست. مشکل بزرگی که ما انسان ها با آن مواجه هستیم ملاک و میزان قرار دادن دیگران برای انجام دادن یا انجام ندادن کارهایمان است و راه خودمان را بر اساس خواسته ها و نظرات آن ها تنظیم می کنیم در حالی که باید خودمان و از درون به مقصد درست راه پیدا کنیم. در برابر نکات مثبت و منفی زندگی خودمان باید پاسخگو باشیم و مسئولیت اعمالمان را بر عهده بگیریم. ما باید ظرفیت هایی را در خود ایجاد کنیم که به دقت نگاه کنیم، تجزیه و تحلیل کنیم و دست به تصمیم گیری بزنیم(فاقد از قول و فعل و خواسته های دیگران). تربیت شدن از درون است. البته نباید فضایی برای خودمحوری ایجاد شود و باید از بت های درون نیز فرار کنیم. در این میان عواملی از درون باعث می شود ظرفیت رشدی ما متوقف شود که یکی از این عوامل تعصب داشتن(سوگیری) است. ما باید در خود بازنگری کنیم و سوگیری هایمان را کنار بگذاریم. خیلی از خط و ربط هایی که ما می کشیم نادقیق و نادرست است. و ما باید در تحلیل های خود بدون تعصب تصمیم بگیریم و این جاست که می توانیم نتایجی را پیش بینی کنیم. ما باید خودخواهی هایمان را کنار بگذاریم تا رشد کنیم.

در قسمت دوم و بحث جان دیویی در ابتدا خانم رضوی زاده به قسمتی از کتاب تجربه و آموزش و پرورش اشاره کرد و خانم داوری نیز نکاتی از کتاب مدرسه و شاگرد را بیان داشتند و خانم عابدی به برخی نکات کلی از دیویی پرداختند.

تجربه و آموزش و پرورش

این کتاب دقیق ترین بیان یک نظریه پرداز بزرگ قرن بیستم درباره آموزش و پرورش است. و یک کتاب راهنمای موفق در جهت وحدت آموزشی است. این کتاب تجزیه و تحلیلی بر هر دو مکتب سنتی و مترقی است و نواقص عمده هر یک را بیان کردهاست و نظر دقیق او را درباره نیازها، مشکلات و امکانات آموزشی در جامعه منعکس می کند. او نشان می دهد که بین خواسته های دانش آموز و مطالب درسی باید نوعی سازگاری، ثبات و تداوم وجود داشته باشد. آموزش و پرورش سنتی با قوانین و روش سخت و محدود خود توانایی، ماهیت و علاقه کودکان را نادیده می گرفت و آ.پ مترقی بیش از حد فردگرا بود و توجه شدیدی به آزادی داشت. ولی دیویی تأکید دارد که هیچ کدام نمی توانند کاملا درست باشند. او آ.پ را یک روش علمی می داند که به وسیله آن انسان درباره دنیا، علوم و ارزش آن ها، نتایج کار و اهمیتشان در زندگی سخن می گویند. روش علمی مبتنی بر مجموعه ای از علم و دانش است که اساسا تجارب و بررسی های بعدی را فراهم می آورد. او از ضرورت نظریه ای مبتنی بر تجربه سخن می گوید. معتقد است با وجود این همه امور غیرمحقق، چهارچوب ارجاعی ثابتی وجود دارد که عبارت است از: ارتباط اساسی و ذاتی بین آ.پ و تجارب شخصی، یا این که فلسفه جدید آ.پ متعهد و پای بند به نوعی فلسفه مبتنی بر تجربه و آزمایش است. ولی تمام تجارب به طور یکسان و دقیقا آموزشی نیستند. هر تجربه ای که باعث توقف یا ممانعت رشد تجارب دیگر گردد غیرآموزشی است.

این تصور که کلاس های درس سنتی محلی نیست که دانش آموزان در آن ها تجربه ای به دست آورند، حتی به صورت ضمنی اشتباه بسیار بزرگی است. ولی وقتی آ.پ مترقی به عنوان یک الگوی یادگیری از راه تجربه در تضاد مستقیم با آ.پ آن قرار می گیرد مفهوم فوق به صورت تلویحی القا می شود. حقیقت این است که جوانان در مدارس سنتی تجاربی به دست می آورند و دوم این که مشکل عدم تجربه نیست، بلکه خصوصیات ناقص و غلط آن هاست.

این بحث در جلسه بعدی ادامه خواهد داشت...

مدرسه و شاگرد

رغبت و کوشش: نظرات متعددی راجع به تأثیر رغبت و کوشش در تربیت کودک وجود دارد. برخی رغبت را کلید تربیت می دانند و برخی هم نتایج صحیح  تربیتی را معطوف به کوشش می دانند و می گویند: اتکا به رغبت باعث ضعف اراده و اخلاق می شود.

رغبت گراها: با جلب رغبت در آداب اخلاقی و افکار، می توانیم مطمئن شویم که کودک مسائل را درونی می کند. اگر رغبت نباشد کودک کارها را تا زمانی که عاملی چون ترس از آموزگار و یا علاقه به پاداش باشد، انجام میدهد. اما تا عامل بیرونی برداشته شود، کودک به سمت امری دیگر می رود. و اتفاقاً رغبتگراها معتقدند که اصالت کوشش افراد را کوته نظر، متعصب و سطحی بار می آورد.

کوشش گراها: کوشش و تمرین باعث ورزیدگی میگردد. کودکی که در سایه رغبت صرف رشد کند، انسان لوسی خواهد شد که نه تنها به ندای عقل و منطق خویش گوش نمیدهد بلکه تحمل هیچ گونه سختی را ندارد. اصل کوشش انضباط را در کودک مستولی می کند و ضمناً اینکه آموختن «دو دوتا چهارتا» اگر با بازی و داستان باشد تا رغبت در فرد زیاد شود، کودک معطوف به توجه به حواشی شده و اصل را نمی آموزد یا بدان بسنده می کند پس بهتر است اصل مطالب آموخته گردد.

 این بحث ها و اختلافات میان کوشش گراها و رغبت گراها از زمان افلاطون و ارسطو وجود داشته است. نقطه ضعف هر دو نگاه این است که  قوت خود را در رد و نقد مکتب دیگر می داند تا در بیان اثباتی شیوه خود.  وجه مشترک هر دو مکتب این است که هر دو بدنبال تحقق بیرونی اهداف خود هستند یکی اراده جبری را فعال و دیگری میل شخصی را وقع می نهد. دیویی می گوید: توجهی که کوشش گراها به دقت تقسیمی دارند باعث می شود که کودک نگاه سطحی به آموزه های کلاسی که اکثر اوقات دروناً بدان بی رغبت است داشته باشد و معلم هم راضی از این توجه سطحی و نتایج رسمی آموزشی است. در حالی که باید توجه داشت تمرکز و توجه اصلی و ذهن کودک در جایی است که بدان علاقه دارد و چه خوب می شد اگر به پرورش علاقه های کودکان در آموزش های رسمی می پرداختیم تا بازدهی بهتری داشته باشیم.

و در قسمت سوم و بحث روش تحقیق، به تکمیل روش شی یه و شانون پرداخته شد و برخی از مشکلات در این زمینه رفع شد.

با تشکر از حضور دوستان