گزارش هفتمین جلسه گروه در پنجشنبه 31 اردیبهشت

در آخرین پنجشنبه اردیبهشت‌ماه، طبق روال هر هفته جلسه رأس ساعت 8 صبح در مؤسسه مهرآفرین و با حضور اعضا و آقای دکتر نوروزی برگزار گردید. در این جلسه پیرامون دیدگاه‌های کلبیان، کورنائیان و رواقیان بحث شد. در خصوص کلبیان پس از بیان وجه تسمیه، به فلسفه آن‌ها پرداخته شد. در این بحث توجه و اقتباس کلبیان از عدم تعلق  سقراط به ثروت، دارایی‌های دنیوی و تحسین انسان‌ها، جنبه مثبت دیدگاه آن‌ها عنوان شد که بنابر گزارش‌های موجود ـ که بعضاً محصول قضاوت‌های نادقیق و گاه با افسانه و داستان‌پردازی توأم می‌باشد ـ ، به مرور به زیاده‌روی و لاقیدی کشیده شده و از کرامت انسانی فاصله گرفته است. در هر صورت عدم تعلق و آزادی کلبیان اموری هستند که در آموزه‌ها و عرفان اسلامی نیز به جد مورد توجه می‌باشد. در ادامه عقاید آنتیس‌تنس بنیان‌گذار این حوزه و دیوجانس سینوپی مطرح گردید. در رابطه با حوزه کورنائیان منسوب به آریستیپوس کورنی، مباحث بیشتر حول دو محور لذت و مرگ بود. در نظر آریستیپوس غایت اخلاقی، لذت مثبت وحاضر بود که بعدها اپیکور فقدان درد یعنی لذت منفی را غایت زندگی عنوان نمود. از دید اپیکور خوشی و لذت، آسایش و خرسندی نفس است که با لذات زودگذر حاصل نمی‌شود و به عقیده او شخص حکیم در گزینش لذات، لذت‌های معنوی را بر کامرانی‌های مادی ترجیح می‌دهد.

برنامه گروه در پنجشنبه 31 اردیبهشت

برنامه مطالعاتی این هفته:

1- ادامه تاریخ فلسفه غرب: افلاطون،  رواقیان،  اپیکوریان و کلبیان

2-مطالعه مقاله « تاثیرات دانش فقه بر مسائل دانش تربیت» از علیرضا اعرافی

- جهت درک بهتر چگونگی تعامل فقه و تربیت در تعلیم و تربیت اسلامی، مقالات دیگری نیز به پیوست آمده است و استاد تاکید نمودند که مطالب دقیق مطالعه گردد.

دریافت - تاثیر دانش فقه بر مسائل دانش تربیت- علیرضا اعرافی

دریافت - فقه التربیه نظریه ای نو در زمینه علوم تربیتی اسلامی 

دریافت - روش شناسی استنباط آموزه های تربیتی در سیره و کلام امام علی (ع) 

دریافت - روشهای استنباط آداب تعلیم و تربیت

دریافت - نگاهی به تعامل فقه و تربیت با تاکید بر نقش فقه در تربیت - علی همت بناری

دریافت - پاورپوینت«اندیشه های کلبیان،شکاکان،اپیکوریان،رواقیان و افلوطین»- ایوب محمودی دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهان

عنوان مقاله جذاب نیست!

انتخاب عنوان برای مقاله، ظاهرا مانند انتخاب تیتر اصلی برای روزنامه ها است که باید جذاب باشد تا مخاطب بیشتری را برای خواندن خبر روزنامه  جلب کند. حتما در مقاله هم  هر چه  عنوان جذاب تر باشد، احتمال بیشتری برای چاپ دارد. در مقالاتی که برای استاد جهت اظهار نظر می فرستیم، معمولا یکی از موارد بررسی این است: « عنوان جذاب نیست.» البته فعلا پرداختن به چگونگی ظاهر مقاله، هدف نوشتن نیست که خود جای بحث بسیار دارد که توجه به ظاهر و ساختار مقاله،  سبب شده است، فقط ساختار ارائه علم تنوع یابد، بدون اینکه توسعه ای در مرزهای دانش رخ دهد. 

هدف از این بحث، مقاله ای بود که آقای دکتر بختیار شعبانی ورکی برای اینجا فرستادند و عنوان مقاله خود را  از شعر فردوسی الهام گرفتند و به نظر اصل این کار  زیبا بود که  می تواند الگویی در انتخاب عنوان مقاله باشد. پیوند برقرار کردن با ادبیات فارسی،   به مقالات تازگی می بخشد و از بی روحی در می آورد . ادبیاتی که در آن  شعرای بزرگ «حکیم» نامیده شده اند و فلسفه هم در ایران و اسلام همان «حکمت» است.

هر آن چیز کو خواست اندر بوش        بر آن است چرخ روان را روش

پ ن:

دیروز بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فردوسی بود.

در جلسات قبلی گروه،  مقاله تکثر رشته ای دکتر شعبانی مطالعه و بررسی شد. به پیوست نقد و بررسی دوستان به همراه پاسخ دکتر شعبانی می آید.کار اصلی بررسی و نقد مقاله، توسط خانم شهناز شهریاری دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهان صورت گرفت.

مقاله روش کیفی: روش یا بوش

بررسی مقاله تکثر رشته ای و جوابیه دکتر شعبانی

قرار جمعه ها

لَقَدْ کانَ لَکُمْ فی‏ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ 

لِمَنْ کانَ یَرْجُوا اللَّهَ وَ الْیَوْمَ الْآخِرَ وَ ذَکَرَ اللَّهَ کَثیرا  (احزاب/21)

مسلماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نیکویى بود، براى آنها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می ‏کنند.

گزارش جلسه گروه در تاریخ 24 اردیبهشت

ششمین جلسه گروه در سال 94 راس ساعت 8 صبح  با حضور آقای دکتر نوروزی و هفت نفر از اعضا، در موسسه مهرآفرین برگزار گردید. ابتدای جلسه در ادامه تاریخ فلسفه غرب، حول اندیشه های سقراط بحث گردید.

پس از شناختی که از سقراط در جلسه قبل و در مطالعه گفتگوهای او با سوفسطاییان دست داد، در این جلسه بیشتر حول فلسفه اخلاق سقراط بحث گردید. اهتمام اصلی سقراط در فلسفه حول « اخلاق» بوده است هر چند که در دوره پیش سقراطیان هم اخلاق حائز اهمیت بود ولی شروع فلسفه اخلاق از سقراط می باشد چرا که نگاهش به اخلاق به عنوان دانش و معرفت مطرح می گردد.

 مشخصه اصلی اخلاق سقراطی، رابطه بین معرفت و فضیلت است. این ارتباط و در واقع یکی بودن معرفت و فضیلت به این معنا است که شخصی که معرفت دارد می داند که حق و فضیلت چیست و به آنچه حق است عمل می کند و هیچ کس دانسته و از روی قصد مرتکب بدی نمی شود و اگر کسی مرتکب خلافی شد به علت عدم شناخت صحیح بوده است. در واقع هیچ کس شر را به عنوان شر انتخاب نمی کند. پس برای اینکه فضیلت پیدا کنیم باید کسب معرفت کرد و معرفت واقعی را شناساند و سقراط به وسیله روش گفتگو در پی شناساندن معرفت به دیگران بود و در این رهگذر به تعاریف کلی هم می رسید.

برنامه گروه در پنجشنبه 24 اردیبهشت

برنامه مطالعه دوستان برای این هفته:

1- ادامه تاریخ فلسفه غرب: سقراط ، افلاطون

2- مقاله« ماهیت و قلمرو تعلیم و تربیت اسلامی»  از دکتر خسرو باقری

دریافت - ماهیت و قلمرو تعلیم و تربیت اسلامی- خسرو باقری
دریافت- کتاب تعلیم و تربیت شهید مطهری
دریافت- ماهیت و قلمرو تعلیم و تربیت اسلامی - معصومه علی نژاد و همکاران

بحث و گفتگو (بررسی آموزش روش شناسی پژوهش در دانشگاهها )

هدف این مقاله بررسی روش شناسی پژوهش در روان شناسی و علوم تربیتی در ایران بوده است و در این راستا در پی یافتن به پاسخ سئوالات زیر است:

1- منابعی که در درس روش تحقیق استفاده می شود  مبتنی بر کدام بنیادهای نظری فلسفه علم است؟

2- مقالات علمی پژوهشی چاپ شده در مجلات، مبتنی بر کدام نگرش معرفت شناختی است؟

3-سرفصلهایی که در درس روش تحقیق در مقاطع مختلف دانشگاه تدریس می گردد تا چه اندازه با منابع اصیل دانشگاهی درس روش تحقیق همخوانی دارد؟

4- محتوای تدریس اساتید روش تحقیق بر کدام بنیاد نظری مبتنی است؟

5- دانشجویانی که درس روش تحقیق را گذرانده اند تا چه اندازه با ماهیت روش تحقیق آشنا هستند؟

دوستان ضمن مطالعه این مقاله، که توسط آقای دکتر نوروزی ارسال شده است، نقد و نظرات خود را در خصوص موضوع بحث و همچنین در مورد اصل مقاله ارائه دهید.

دریافت مقاله

گزارش جلسه گروه در پنجشنبه 17 اردیبهشت

جلسه این هفته ساعت 8 صبح پنجشنبه 17 اردیبهشت در مؤسسه مهرآفرین با حضور نه نفر از اعضا و آقای دکتر نوروزی برگزار شد. از سری مباحث تاریخ فلسفه غرب، به ارائه مطالبی در  ادامه  جریان سوفسطایی پرداخته شد که خلاصه مباحث بدین شرح است:

 آنچه از سوفسطاییان به ما رسیده،  از افلاطون و سایر فلاسفه ای است که رویکرد خود را از آثار او گرفته اند. افلاطون هم که متأثر از مرگ استاد خویش به دست سوفسطاییان، به گزارش آرای این گروه پرداخته است لذا نمی توان لزوما گزارش افلاطون را مطابق واقع دانست. آنچه به طور قطع در مورد سوفیست ها می توان گفت این است که آنها راه پیروزی و غلبه بر حریف را  چه در موضع حق و چه در موضع باطل با فن سخنوری به شاگردان خویش آموزش می دادند و در این راه حق الزحمه دریافت می کردند.البته نمی توان همه سوفیستها  را محکوم نموده و به یک چشم نگریست. در برخی منابع به شاخه های فکری سوفسطاییان اشاره شده است،بعضی از اندیشمندان معاصر از جمله پوپر و هولاگ از سوفسطاییان دفاع نمودند و ایشان را «دودمان بزرگ» و «صاحبان اندیشه آزاد» می دانند.

قرار جمعه ها

قرار جمعه این هفته به یاد

کودکان مظلوم یمن

کودکانی که هنوز

از بازی  کودکانه سیر نشده

این چنین  بازی داده شدند!

و آه از انسانیت بر باد رفته در عصر مدرن!

قرار امروز بهانه ای باشد که به یادشان باشیم و دعایی کنیم...

 

برنامه گروه در پنجشنبه 17 اردیبهشت

برنامه مطالعاتی :

1- تاریخ فلسفه غرب : ادامه مطالعه نظریات سوفسطاییان، با تأمل بر دلایل اثبات و رد اندیشه های آنان.

2- روش تحقیق: جمع بندی روش پژوهش پاراکمی.

- با توجه به جمع بندی بحث روش تحقیق، دوستانی که هنوز مقاله دکتر شعبانی را مطالعه ننموده اند،حتما این هفته مطالعه نمایند.

- ضمن تشکر از خانم شهریاری در ارسال نقد خود به مقاله تکثر رشته ای ،سایر دوستان نیز در صورتی که نقدی دارند این هفته ارائه نمایند.

به مناسبت روز استاد

مصاحبه ای صمیمانه با آقای دکتر نوروزی

وقتی تصمیم گرفته شد، وبلاگی را به صورت گروهی، مرتبط با رشته فلسفه تعلیم و تربیت راه اندازی کنیم حدود پنجاه روز پیش بود. در همان ابتدای کار با توجه به تعطیلات عید، قصد شروع  کار را به صورت جدی نداشتیم. اما حضور جدی  آقای دکتر نوروزی در همان روزهای تعطیل و تلاش ایشان در ارسال مطالب گوناگون و راهنمایی در نحوه انجام کار، ما را هم جدی کرد و به تلاش بیشتر واداشت و در ما انگیزه مضاعفی ایجاد کرد. (با توجه به اینکه یکی از اهداف این وبلاگ فراهم کردن زمینه ای برای تعامل اساتید و دانشجویان بود، تا به اینجای کار از حضور   آقای دکتر بختیار شعبانی ورکی هم بهره مند شدیم و روز استاد را هم صمیمانه به ایشان تبریک می گوییم.)

یکی از ویژگیهای بارز  آقای دکتر نوروزی، وقت گذاری و همراهی ایشان با دانشجویان است. چه به صورت حضوری و چه غیر حضوری. جلسات هفتگی ما با استاد هم به مرز یکسالگی خود نزدیک می شود. آقای دکتر نوروزی در این مدت بدون توقع و انتظاری صادقانه در جلسات هفتگی حضور داشتند.

 روز استاد بهانه ای شد تا مصاحبه ای را  ترتیب دهیم  و بیشتر با ایشان آشنا شویم. مخاطبان محترم در صورتی که خاطره ای، سئوالی و یا صحبتی با آقای دکتر نوروزی داشتند میتوانند در قسمت نظرات مرقوم نمایند.

با سپاس از استاد بابت انجام این مصاحبه  و  پاسخگویی به همه سئوالات

از چه سالی تدریس در دانشگاه اصفهان را شروع کردید؟

از سال 1382

دوران تحصیلتون از چه اساتیدی استفاده کردید؟

در مقاطع مختلف از اساتید مختلف؛ دوره دکترا: زنده یاد دکتر کاردان، زنده یاد دکتر سلیمی­زاده، دکتر نقیب زاده، دکتر کیامنش، دکتر باقری، دکتر پرداختچی، دکتر مهرمحمدی، دکتر فردانش، دکتر سجادی، دکتر ایمانی و دوره ارشد، زنده یاد دکتر ربانی، دکتر بختیار نصرآبادی، دکتر میرشاه جعفری، دکتر لیاقتدار، دکتر نیلی، دکتر نجفی و آقای جمشیدیان

از کدوم استاد خاطره خوبی در ذهنتون مونده؟ و چرا؟

از همشون خاطره خوب مونده، البته ضمن احترام به تمامی اساتید، منش فلسفی دکتر نقیب زاده منش اخلاقی دکتر مهرمحمدی و نگاه علمی و فلسفی دکتر باقری و طنازی و خیرخواهی بی­مرز زنده یاد دکتر ربانی بیشتر بر ذهن من اثر گذاشته­اند.

منظور از منش فلسفی، همون روش فلسفیه؟

منظور من از منش فلسفی همون روش تفکر و تامل و مواجه با مسایل بود. نمیدونم چقدر روش فلسفی برای رسوندن این معنا کافی است. به نظر خودم منش بار معنایی بیشتر از روش فلسفی داره که کل زندگی را در بر می­گیرد.

روز استاد

نشسته اید بر شانه های باران و از قلمتان آفتاب می تراود

آسمان صاف اندیشه هایتان، شعر بلندیست که دانش و بینش را قافیه ساخته

تا روزهای روشن فردا ردیف شوند...

و ما

به پاس همه آنچه از شما آموختیم، تنها می توانیم برایتان

از خدای اندیشه های سبز، بی دریغترین نگاهش را بخواهیم

دلتان لبریز از آرامش بخش ترین معرفت

به قلم: منیره عابدی

 
به احترام اساتید هسته فلسفه تعلیم و تربیت دانشکده:

دکتر حسنعلی بختیار نصرآبادی

دکتر رضا علی نوروزی

دکتر محمد حسین حیدری

دکتر محمد نجفی

و همه معلمان و اساتید بزرگوارمان

عیدتان مبارک

روزتان گرامی

گزارش جلسه چهارم اعضای گروه در سال 94

جلسه این هفته در ساعت 8 صبح روز پنجشنبه 10 اردیبشهت در موسسه مهرآفرین، با حضور نه نفر از اعضا و آقای دکتر نوروزی آغاز گردید. از سری مباحث تاریخ فلسفه غرب، ابتدا به ارائه مطالبی در مورد جریان سوفسطایی پرداخته شد

از جمله اینکه:

علل پیدایش چنین گروهی: 1: وجود اختلاف در جهان بینی های دانشمندان و به طور خاص فلاسفه قبلی 2: وجود اختلاف نظر بین دیدگاه سکون گرایانه پارمنیدس و حرکت گرایانه هراکلیتوس، 3: آشنایی با اقوام مختلف و شک در نسبی یا مطلق بودن آداب و فرهنگها، 4: ظن و گمانی که در همه چیز روا داشته می شد، 5: عوامل سیاسی و دستیابی به قدرت که به نوعی هدف جوانان آن روز یونان بود؛ برشمرده شد.

سوفیستها دارای دستگاه هستی شناسانه و معرفت شناسانه مشخصی نبودند اما با توجه به آنچه که از کتب تاریخ فلسفه در دست است: این افراد از این شهر به آن شهر رفته و در ازای دریافت پول، به جوانان فن خطابه و جدل می آموختند تا با آن فنون، در محاکم قضایی یا مسائل اجتماعی به مقاصد خویش برسند. بر این اساس، آنها می توانستند هر تفکری را چه حق چه باطل درست جلوه دهند و این حداقل دلیلی بر نسبی گرا بودن ایشان در عمل است. منابعی که برای مطالعه درباره سوفسطاییان در دست است، نوشته شاگردان سقراط، افلاطون و گزنفون است. ایشان نیز با توجه به کشته شدن استادشان به دست سوفسطاییان، ممکن است قضاوت عادلانه و غیرسوگیرانه ای ارائه نداده باشند. اینکه بگوییم دریافت پول برای آموزش فن خطابه و جدل جرم است، نوعی قضاوت ناعادلانه به حساب می آید زیرا امروزه نیز برای آموزش، هزینه دریافت می شود.

برنامه گروه در پنجشنبه 10 اردیبهشت

برنامه مطالعاتی  :

1- ادامه تاریخ فلسفه غرب : سوفسطاییان ...

2- مروری بر روش پژوهش پاراکمی

- طبق توصیه استاد، جهت مطالعه به دوره آثار افلاطون مراجعه شود و  در مورد شیوه تربیتی سوفسطاییان  هم تامل شود. 

- دوستانی که به کتاب دوره  آثار افلاطون دسترسی ندارند، می توانند جهت مطالعه به کتابخانه دیجیتال نور رجوع نمایند، مکالمه سقراط با پروتاگوراس و گرگیاس که دو نفر از سوفسطاییان معروف بودند در جلد یک دوره آثار می باشد.

وضعیت فلسفه تعلیم و تربیت در ایران

در نگاهی کلان می توان تاریخ فلسفه تعلیم و تربیت را به موازات تاریخ اندیشه های تربیتی بشر دانست و در این راستا از تمدن ایران باستان در مقایسه با تمدنهای هند و چین و یونان  و رم سخن گفت و در نگاهی جزیی تر به فلسفه تعلیم و تربیت به عنوان رشته دانشگاهی مشخص نگاه کرد که در این نوع نگاه فلسفه تعلیم و تربیت در ایران در قیاس با سابقه تاریخی آن در غرب از قدمت چندانی برخوردار نیست.

در مورد وضعیت کنونی فلسفه تعلیم و تربیت در ایران واهداف این رشته نظرات متفاوتی وجود دارد و طبیعتا این اختلاف دیدگاه، انتظارات  متفاوتی را از این رشته ایجاد خواهد کرد و عملکرد این رشته را مورد نقد و چالش جدی قرار خواهد داد. برخی بر وجه تربیتی رشته بیشتر نظر داشته و در عرصه عمل به ارائه راهکارهای مرتبط با تعلیم و تربیت می پردازند و عده ای رسالت رشته را ، ناظر به واکاوی مبانی فلسفی و نظری در راه تولید نظریات تربیتی می دانند.

برای ما دانشجویان فلسفه تعلیم و تربیت لازم است که با آگاهی از تاریخچه این رشته در غرب و در ایران و آشنایی با سیر فعالیتهای صورت گرفته در آن، به ظرفیت ها و خلأ های موجود در این رشته واقف گشته و با توجه به وضعیت موجود و ترسیم وضعیت مطلوب به تحصیل هدف دار در این رشته بپردازیم.

مطالعه مقالات زیر که توسط دکتر شعبانی و دکتر نوروزی برای اینجا ارسال شده است می تواند در این راستا کارگشا باشد.

تاریخ فلسفه تعلیم و تربیت در ایران -دکتر بختیار شعبانی ورکی، رضا محمدی چابکی

Philosophy of Education in North America: Where has it been?Where is it going?- James Scott Johnston

انتظارات بجا و نابجا از فلسفه تربیت- دکتر عیسی ابراهیم زاده

جایگاه فلسفه تعلیم و تربیت در میانه نظر و عمل -تأملی بر واپسین چالش فلسفه های تحلیلی و قاره ای- دکتر خسرو باقری

اندیشه های فلاسفه

در ادامه پاورپوینت های قبلی، موارد زیر نیز در موضوع فلاسفه غرب (سقراط، افلاطون و ارسطو) و شرق (کنفسیوس)می باشد که توسط دانشجویان فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهان تهیه شده است.

دریافت کنفسیوس - ایوب محمودی

دریافت سقراط، افلاطون و ارسطو - عزت الله کیشانی فراهانی

و سایر موارد:

The Greek Philosophers

aristotle

plato

  west philosophy 

قرار جمعه ها.

« رب اشرح لی صدری»

این جان ما را که متن معرفت توست، خود شرح کن

و این فطرت الهی را که اساسی ترین سرمایه ماست، خود تفسیر فرما

و این راز سربسته درون ما را که «توحید» است، تو خود بگشای

تا بدانیم که کیستیم و گوهر ثمین خویش را ارزان نفروشیم

و همواره با آن نوری که از توست، به سوی تو در تحول باشیم، که

« افمن شرح الله صدره للاسلام فهو علی نور من ربه»

                                                                                                                                                                                                              آیت الله جوادی آملی، صورت و سیرت انسان در قرآن، ص 103، چ 86

گزارش سومین جلسه گروه در سال 94

در این جلسه که ساعت 8 صبح در موسسه مهرآفرین، با حضور آقای دکتر نوروزی تشکیل شد؛ به ادامه سیر تاریخ فلسفه غرب پرداخته شد. ابتدا فیثاغورث و فیثاغورثیان بحث شد که مکتبی با چهار ویژگی فلسفی، اخلاقی، عرفانی و دینی است. برخلاف فیلسوفان ملطی که فلسفه طبیعت را با علت العللی مواد تبیین می کردند؛ در این فلسفه «عدد» به عنوان اصل وجود در نظر گرفته می شود و همه امور نتیجه ترکیب اعداد است. اعداد برای آنها فراتر از نماد بود و در واقع به کمک ریاضیات در پی تبیین اصل متافیزیکی و الهی عالم بودند نه تبیین علمی جهان. محور افکار و اعمال دینی-مرتاضی فیثاغوریان اندیشه تزکیه و تطهیر بود و در این راستا از تمرین سکوت، مطالعه ریاضیات و موسیقی، نخوردن گوشت حیوانات بهره می بردند. همچنین فیثاغورث اولین کسی بود که واژه kosmos  به معنای نظم را در باره جهان به کار برد.

سپس از پارمنیدس سخن گفته شد. پارمنیدس  نخستین فیلسوفی است که «بودن» و یا به زبان او هستن را اصل دانسته است و آن را با شدن، یعنی به هستی در آمدن و دگرگون شدن،روبرو نهاده و بر خلاف نظر هراکلیتوس برای تغییر اصالتی قائل نشده است.