معرفی مقاله
جایگاه فطرت در اندیشه تربیتی امام خمینی(ره)
نویسنده: محمد بهشتی
دوفصلنامه علمی پژوهشی تربیت اسلامی
دوره 11، شماره 22، بهار و تابستان 1395
تعداد صفحه: 17
ویژگی بارز اندیشه تربیتی امام خمینیe تربیت با محوریت فطرت است و بدین علت، در تبیین حقیقت و ماهیت تربیت اسلامی بر شکوفاسازی فطرت تأکید تام دارد و در این راستا، معنا و مفهوم، اقسام فطرت، خاستگاه فطریات و زوایا و ابعاد آن را تبیین کرده و به این نتیجه رسیده است که در وجود انسان یک سلسله ذاتیات و فطریات وجود دارد، اما تمام فطریات انسان را به دو فطرت عشق به کمال و فطرت گریز از نقص برمی‌گرداند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی این نکته کلیدی است که از نگاه امام خمینیe فطرت خاستگاه تعلیم و تربیت، اخلاق، دین، دینداری و هنر است و پایه و اساس تربیت بر فطرت استوار است و اصولاً معنا، مفهوم و حقیقت تربیت شکوفاسازی توانمندی‌ها و قابلیت‌های فطری است.
در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و استنباطی به واکاوی آثار، تألیفات و بیانات امام خمینیe پرداخته‌ایم و به برخی از نتایج تربیتی رویکرد تربیت فطرت‌محور دست یافته‌ایم که عبارتند از: فطرت عشق به کمال و نفرت از نقص که بنیادی‌ترین امر فطری انسان است، فطرت توحیدی و معادباوری که پایه و اساس نظام تربیتی است، هدف تربیت شکوفایی فطرت است، تعالیم دینی در جهت شکوفایی فطرت است و...
ویژگی بارز اندیشه تربیتی امام خمینیe تربیت با محوریت فطرت است و بدین علته همین دلیل، در تبیین حقیقت و ماهیت تربیت اسلامی بر شکوفاسازی فطرت تأکید تام دارد و و در این راستا، معنا و مفهوم و، اقسام فطرت و، خاستگاه فطریات و زوایا و ابعاد آن را را تبیین کرده و به این نتیجه رسیده است که در وجود انسان یک سلسله ذاتیات و فطریات وجود دارد، اما تمام فطریات انسان را به دو فطرت عشق به کمال و فطرت گریز از نقص برمی‌گرداند.
هدف از پژوهش حاضر، بررسی این نکته کلیدی است که از نگاه امام خمینیe فطرت خاستگاه تعلیم و تربیت، اخلاق، دین و، دینداری و هنر است و پایه و اساس تربیت بر فطرت استوارتر است و اصولاً معنا و، مفهوم و حقیقت تربیت شکوفاسازی توانمندی‌ها و قابلیت‌های فطری است.
در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی، تحلیلی و استنباطی به واکاوی آثار و، تألیفات و بیانات امام خمینیe پرداخته‌ایم و به برخی از نتایج تربیتی رویکرد تربیت فطرت‌محور دست یافته‌ایم که عبارتند از: فطرت عشق به کمال و نفرت از نقص که بنیادی‌ترین امر فطری انسان است.، فطرت توحیدی و معادباوری که پایه و اساس نظام تربیتی است، هدف تربیت شکوفایی فطرت است.، تعالیم دینی در جهت شکوفایی فطرت است و...
١. فطرت در لغت به معنای خلقت است و معانی دیگر آن به همین معنا بازم یگردد.
٢. فطرت از لوازم وجود انسان، و هیئت و حالتی است که خداوند با لطف و امتنان خود انسان را بدان اختصاص داده و ذات او را بدان مفطور ساخته است.
٣. انسان دارای دو فطرت است؛ فطرت عشق به کمال مطلق و خیر و سعادت مطلق که فطرتاصلی است و دیگری، فطرت بیزاری از نقص و انزجار از شر است که این فطرت به تبع فطرت عشق به کمال است. بنابراین، پایه فطریات انسان عشق به کمال است.
۴. فطرت بر اصل وجود مبدأ متعال، فطرت بر توحید، معاد، عدالت، مهر و احسان از لوازم فطرت اصلی است.
۵. احکام دینی و دستورات شرعی بر طبق نقشۀ فطرت و طریقۀ جبلت نهاده شده است و تمامی تعالیم دینی برای توجه دادن انسان به کمال مطلق و بیزاری دادن انسان از تعلق و وابستگی به دنیا و طبیعت و مادیت است که ا مالنقایص و ام الامراض است.
۶. تعالیم دینی و احکام آسمانی همه برای تخلص فطرت از حجب ظلمانیه طبیعت است و اینکه فطرت عشق به کمال رشد یابد.
٧. جنود عقل که در حدیث جنود عقل و جهل آمده است، همه از عوامل شکوفایی فطرت به حساب می آید.
٨. از میان عوامل شکوفایی فطرت، زهد از بزر گترین جنود عقل و از مه مترین عوامل شکوفایی فطرت است.
