یک سه شنبه یک کتاب

هابرماس و تعلیم و تربیت

نویسنده: رضا محمدی چابکی

نشر: مارون

تعداد صفحه: 146

هابرماس هر چند در حوزۀ تعلیم و تربیت نظریه‌پردازی نکرده است اما تربیت و نظام‌های وابسته به آن، به‌طور ضمنی اهمیت به‌سزا و بسیاری در نظام فکری او دارد تا جایی که وی در مواردی، تغییر نظام آموزشی را مهم‌تر از عمل سیاسی می‌داند.

تربیت‌پژوهان زیادی در پی بهره‌مندی از نظریۀ انتقادی برای کیفیت‌بخشی به نهادها و عملکردهای تربیتی هستند و در این میان از اندیشه‌های هابرماس در مقام سردمدار نسل دوم نظریه‌پردازان انتقادی بهره می‌برند.
اندیشه‌های هابرماس، بر اساس سه دورۀ فکری او تقسیم‌بندی می‌شود:

یک. دورۀ مبنایی که در کتاب دگرگونی ساختاری در حوزۀ عمومی یا The Structural Transformation of the Public Sphere تدوین یافت؛

دو. دورۀ میانی که در کتاب معرفت و علایق انسانی یا Knowledge & Human Interests گزارش شد؛
سه. دورۀ نهایی که در کتاب نظریۀ کنش ارتباطی یا The Theory of Communicative Action نمودار گردید.

رضا محمدی نویسنده کتاب، باور دارد با وجود پژوهش‌های بسیاری که در سطح جهان دربارۀ استفاده از اندیشه‌های هابرماس در تعلیم و تربیت صورت گرفته اما در ایران کار چندانی در این زمینه نشده است؛ ازاین‌رو، هدف اصلی کتاب آن است که با بررسی اندیشه‌های محوری هابرماس در دوران‌های سه‌گانۀ فکری او به کشف دلالت‌های تربیتی اندیشه‌های وی بپردازد.

از نگاه محمدی، آگاهی از مبانی فکری نظریۀ انتقادی و دیدگاه‌های تربیتی برگرفته از آن، اهمیت بسیاری برای جامعۀ تعلیم و تربیت ایران دارد؛ زیرا جدای از این که تربیت‌پژوهان و مربیان در جریان مباحث مهم تربیتی معاصر قرار می‌گیرند، آشنایی با این نقطه‌نظرها می‌تواند انگیزۀ مناسبی برای برخورد انتقادی پژوهشگران و کنشگران حوزۀ تربیت با دیدگاه انتقادی مهیا سازد. گفتنی است این کتاب در خرداد ماه 1395 برای اولین بار در تهران به چاپ رسیده است.

دکتر محمدی این اثر را در سه فصل تدوین کرده است:
فصل اول: اندیشه‌های هابرماس؛
فصل دوم: نظریه‌های انتقادی در تعلیم و تربیت؛
فصل سوم: دلالت‌های تربیتی اندیشه‌های هابرماس.