یک سه شنبه یک کتاب

زبان اخلاق
نویسنده: ریچارد مروین هیر
ترجمه: امیر دیوانی
نشر: کتاب طه(وابسته به موسسه فرهنگی طه)
تعداد صفحه: 304

مترجم در پیشگفتار، کتاب حاضر را چنین توصیف می کند: نوشتۀ پیشرو ترجمه ای است از کتاب  TheLanguage of Morals که یکی از آثار برجسته در فلسفۀ اخلاق است که به بحث از نظریۀ «توصیه گرایی» در قلمرو فلسفه اخلاق می پردازد و از اینرو، نوشته ای فنی و تخصصی است. آقای هیر فیلسوفی تحلیلی است که با دقت واژه ها و جمله ها را مورد تأمل قرار می دهد و با شیوۀ خاص خود به کشف زبان اخلاق می پردازد. وی گاه چندین عبارتِ قیدی و وصفی را کنار هم قرار می دهد، در نتیجه فهم کتابش نیازمند صبر و دقت نظر است.

وی در ادامه به بیان خلاصه ای از نظریات هیر می پردازد؛ هیر در دو کتاب مهم خود به نام زبان اخلاق و آزادی و عقل یک تحلیل فرا اخلاقی بسیار دقیق را ارائه کرد و در صدد توصیف زبانی برآمد که در مقام اظهار جمله های اخلاقی به کار می رود. هیر مانند احساس گرایان گفتار اخلاقی را ذاتاً اخباری نمی دانست و خبر دادن احکام اخلاقی را امری عرضی تلقی می کرد، اما بر خلاف آنان که زبان اخلاقی را زیر مجموعۀ زبان احساسی قرار دادند، وی زبان اخلاق را زیر مجموعۀ زبان توصیه گر معرفی کرد. منظور از گفتار توصیه ای، گفتاری است که به پرسش های عملی پاسخ می دهد. به ادعای هیر «باید راست گفت»، نه از واقعیتی خبر می دهد و نه در صدد ابراز احساس و جهت گیری گوینده یا برانگیختن احساس در شنونده است، بلکه به مخاطب می گوید که چه کار بکند، گویا مخاطب از گوینده پرسیده است که «چه کاری بکنم؟» و گوینده با جملۀ «باید راست گفت» پاسخ داده است. از نظر هیر، ساده ترین و بنیادی ترین شکل جمله های توصیه گر جملۀ امری است و اگر ما دریابیم که گفتار اخلاقی به جمله های امری بسیار شبیه اند، به سادگی می توانیم نقش اساسی آنها را در جریان زندگی بفهمیم.
به طور کلی برداشت هیر از فلسفۀ اخلاق به عنوان پژوهش در منطق زبان اخلاق، مبتنی بر دیدگاه غیر شناختی وی در باب مفاهیم اخلاقی است.
هیر در پیشگفتار کتاب متذکر می شود: به تصور من، فلسفۀ اخلاق پژوهشی منطقی دربارۀ زبان اخلاقی است. اگر کسی با انواع ساده تر منطق تا حدی آشنا باشد، فهم منطقِ بسیار پیچیده تر واژه های اخلاقی برایش آسان تر می شود. اما از آنجا که بسیاری از دانشجویان فلسفه مجبورند به دلیلی بدون چنین آشنایی، به مطالعۀ کتاب فلسفه اخلاق بپردازند، کوشیده ام تا آن را مفروض و مسلم نگیرم. اگر کسی بدون اطلاعات فلسفی، به این کتاب رو کند، امید دارم اگر از این قاعدۀ ساده پیروی کند، آن را قابل فاهم بیابد؛ هر فقره ای را که دشوار می یابید حذف کند،  به خواندن ادامه دهد و سپس به آن فقره ها بازگردد.

فهرست مطالب
پیش گفتار مترجم ناظر به مباحث فلسفه اخلاق در گذشته و حال، نظریه های شناختی، نظریه های غیر شناختی، نظریه احساس گرایی، خلاصه نظریات هیر، و نقد نظریات هیر می باشد.
بخش اول: وجه امری، به مباحث زبان توصیه گر، جمله های امری و منطق، استنتاج، و انتخاب بر اساس اصل می پردازد.
بخش دوم: خوبی، اختصاص دارد به مباحث طبیعت گرایی، معنا و معیار، توصیف و ارزش گذاری، تحسین و انتخاب، و «خوب» در بافت های اخلاقی.
بخش سوم: باید، به مباحث «باید» و «صحیح»، «باید» و جمله های امری، و یک الگوی تحلیل می پردازد.