با فلسفه تا تربیت

جمعی از دانشجویان فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهان

با فلسفه تا تربیت

جمعی از دانشجویان فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه اصفهان

با فلسفه تا تربیت

«با دانشجو فراتر از درس کار کنید. با او ارتباط برقرار کنید؛ او را وادار به کار کنید و زمینه‌های تحقیقی را با او در میان بگذارید. مذاکره علمی بین استاد و دانشجو مطلب بسیار مهمّی است.» مقام معظم رهبری۱۳۸۱/۰۸/۲۲


قراری است بین اساتید و دانشجویان.
اینجا،محلی برای تفکر،تحقیق وتبادل نظرآزاد.
از ابتدای فلسفه تا اوج تربیت.
قرار ما اینجاست...

آخرین مطالب
آخرین نظرات
  • ۸ مرداد ۹۸، ۱۹:۵۳ - Fatih Emlak
    teşekkür
  • ۳۰ آبان ۹۶، ۰۸:۰۴ - پوریا قلعه
    ممنون

معرفی مقاله

يكشنبه, ۹ آبان ۱۳۹۵، ۰۸:۰۰ ق.ظ

مطالعۀ تطبیقی دوره‌های تربیت مربی برنامه «فلسفه برای کودکان»
در ایران و کشورهای پیشرو و ارائه الگوی مناسب برای ایران

مهرنوش هدایتی

دو فصلنامه علمی پژوهشی "تفکر و کودک"، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

دوره 5، شماره 9، تابستان و پاییز 1393،

تعداد صفحه: 34

مقالة حاضر برگرفته از طرحی است که در سال 1392 در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی اجرا شده است و به مطالعه دوره‌های تربیت مربی برنامه فلسفه برای کودکان در گروهی پژوهشی با همین عنوان و قیاس آن با دوره‌های مشابه در کشورهای پیشرو پرداخته است و با استناد به هفت معیارِ مرجعیت برگزاری دوره، شرایط پذیرش افراد، طول دوره، محتوای درسی، حوزه‌های موضوعی، الگوی نظری برنامه درسی و نحوة ارزیابی، بسته آموزشی جامعی ارائه می‌دهد.
در قلب برنامه فلسفه برای کودکان، آنگونه که متیو لیپمن عرضه کرده است، مواد درسی و معلمان متبحر قرار دارند. طبق نظر مدافعان و مبدعان این برنامه، رویکرد آموزشی فلسفه برای کودکان اجرایی نمی شود، مگر آنکه معلمانی مشتاق به پرسشگری و تفکر نقاد و خلاق آن را در کلاس های درس به اجرا گذارند.
طبق یافته های این مقاله، دوره تربیت مربی فبک باید این ویژگی ها را داشته باشد:
الف) مدت کارگاه به 42 ساعت افزایش یافت و این به علت اضافه شدن برخی جلسات نظری و عملی به طرح درس این دوره هاست. دوره مقدماتی از 16 ساعت به 20 ساعت افزایش یافت و دورة پیشرفته نیز شامل 22 ساعت فعالیت نظری و عملی بر اساس روش
کندوکاو فلسفی شد؛
ب) در دورة مقدماتی مبحث چیستی اخلاق و رشد اخلاقی به برنام ة فلسفه برای کودکان اضافه شد. این مبحث قبلاً در کارگاه پیشرفته ارائه می شد، اما به علت چالش های فراوانی که به دلیل اتکای فکری مدارس ایران به مباحث اخلاقی و ارزشی، آموزگاران را در این حیطه با چالش و موقعیت های دشوار بسیاری روبه رو می کرد، این مبحث به دورة اول انتقال یافت تا التهاب ذهنی معلمان را برای برخورد با پرسش های داغ اخلاقی کودکان و حتی موانع پیش رو از جانب مسئولان مدارس التیام بخشد؛
پ) در این دوره ساعتی به بحث و گفت وگو پیرامون پرسش ها و ابهامات و چالشهای ذهنی اعضا اختصاص داده می شود که این جلسه با حضور دست کم سه تن از اساتید دوره خواهد بود و به فراگیران کمک می کند گره از آن چه طی مطالعات و جلسات اخیر دریافت کرده اند، بگشایند و با اطمینان بیش تر به تمرین کندوکاو فلسفی در کلاس درس بپردازند؛
ج) برگزاری تمرینی جلسات کندوکاو فلسفی در کلاس درس با نظارت اساتیدمتخصص در این حوزه، بعد از دورة مقدماتی، تغییری دیگر در برنامه این کارگاه است که درک مؤلفه های اجرایی این برنامه را برای معلمان بهبود می بخشد. همة شرکت کنندگان، بعد از دوره اول کارگاه تربیت مربی، ملزم می شوند آموخته های خود را در کلاس درس به اجرا گذارند و فیلم یا گزارش اقدامات انجام شده را به متصدیان دوره ارائه دهند. این موضوع باعث رفع ابهامات و مشکلات اجرایی در حین کارگاه پیشرفته می شود و از سویی چالش ذهنی و عملی هریک از اعضای گروه تجربه ای برای سایر اعضا می شود که آن ها را در مواجهه با چنین موقعیتی در آینده محافظت می کند.
د) در برنامه ریزی جدید از فراگیران درخواست م ی شود با مطالعه پیرامون برنامه آموزشی فبک، در منابع گوناگون، اعم از منابع داخلی و زبان اصلی، ژورنالهای داخلی و خارجی و حتی مفاهیمی که حین اجرای جلسات کندوکاو فلسفی برای آنان برجسته شده است، مقالة مختصری در حد چهار یا پنج صفحه گردآوری کنند و در کارگاه پیشرفته، آن مفهوم را با سایر اعضا به اشتراک گذارند. بدین ترتیب، افزون بر تشویق مطالعه در حوزه فلسفه برای کودکان، به اصل تحقیقی بودن برنامه نیز بدین گونه جامة عمل پوشانده می شود و ذهن اعضا دربارة مفاهیم گوناگون مستتر در این برنامه حساس می شود.
ذ) در دورة پیشرفته کارگاه تربیت مربی انتظار م ی رود فراگی ران با آمادگ ی ب یش تر و زیرساخت های لازم حاضر شوند. به همین علت، بر ای ادارة جلسات کندوکاو فلسفی در کلاس درس در این دوره مفاهیم تکمیلی ارائه می شود؛ یکی از مفاهیم اضافه شده به دوره پیشرفته مبحث فلسفة علم و برنامة فلسفه برای کودکان است. لزوم گنجاندن این مبحث در طرح درس کارگاه تربیت مربی به این علت است که بسیاری از معلمان مایل اند در کلاسهای درس موضوعی، از جمله ریاضی، علوم، ادبیات و هنر رویکرد فلسفه برای کودکان را حاکم سازند و از آن جا که در کارگاه های تربیت مربی، بیش تر به گفت و شنود پیرامون مفاهیم انتزاعی و فلسفی توجه می شود، ممکن است از کارکرد این برنامه در آموزش سا یر دروس غفلت شود. در این جلسه معلمان قادر می شوند مهارت های خود را بر اساس رویکرد فبک به کلاسهای درس موضوعی منتقل کنند و بدین ترتیب، رویکرد حداکثری برنامة فلسفه بر ای کودکان، که نفوذ این برنامه در تمامی جلسات درسی است، محقق می شود.
ر) یکی از مه مترین ارکان توفیق هر برنامه ارزیابی و سنجش آن برنامه در دست یابی به اهداف اولیة آن است. دربارة رویکرد آموزشی فلسفه برای کودکان همواره این دغدغه وجود دارد که آیا مشارکت کودکان در چنین برنامه ای منجر به پیشرفت تفکر آنان شده است یا آ نکه زمان ارز شمند این کودکان به گفت وگوهایی پراکنده، که باعث سردرگمی و نسبی گرایی شده است، صرف می شود؟ بنابراین، تسهیل گر حلقه های کندوکاو برای حصول اطمینان از روش کاری خود در ارتقای سطوح تفکر دانش آموزان، برای سنجش این پیشرفت باید ابزاری در اختیار داشته باشد. از این رو، مبحث معرفی ابزارهای سنجش در برنامة فلسفه برای کودکان یکی دیگر از مباحثی است که در طراحی جدید دوره های تربیت مربی به محتوای دوره پیشرفته افزوده شد . در این جلسه انواع ابزارها و روشهای خودارزیابی و دگرارزیابی، هم برای تسهیل گران و هم برای دانش آموزان، معرفی می شوند و درباره نحوه بهره گیری از این ابزارها بحث و گفتگو می شود.
ز) با توجه به درخواست فیلم کوتاهی از فرایند تسهی لگری تمرینی تحت نظارت فرد مجرب در کلاس درس از اعضای کارگاه در دوره پیشرفته، زمان چهارساعته ای به نمایش و نقد منتخبی از این فیلم ها اختصاص داده می شود تا اعضا ضمن ارزیابی فعالیت خود و همگروهانشان، نکات کاربردی بیش تری از اساتید ناظر دریافت کنند.
س) در پایان دورة مقدماتی و پیشرفته نیز مجدداً زمانی به بحث آزاد میان اعضای گروه برای طرح پرسش های ذهنی و چالش های احتمالی پیش رو اختصاص داده شده است که مجال مغتنمی است برای ارتباط فراگیران دوره با اساتید و هم اندیشی آنان با سایر اعضای گروه.
ش) در فرایند ارزیابی دوره پیشرفته، افزون بر موارد قبلی، ارائه مقاله ای تحلیلی یا میدانی یا گزارشی علمی در حوزة فلسفه برای کودکان گنجانده شده است. هدف از این امر نیز درگیری هرچه بی شتر فراگیران با موضوعات و مفاهیم برنامة مذکور به شیوهپژوهشی است. درحقیقت، در این مقالات فراگیران درباره تسهیل گری در حلقه کندوکاو، نقد و بررسی و تحلیل ابزار و روش و اصول برنامة فلسفه برای کودکان، گزارش پدیده های تجربه شده در حین اجرای برنامه در کلاس درس و بسیاری موضوعات مرتبط دیگر ایده های بدیعی به مجریان کارگاه ارائه می دهند و مجریان نیز این مجموعه مقالات را در قالب مجله یا کتابچه به صورت آنلاین در اختیار سایر اعضا و علاقه مندان قرار می دهند. این کار، ضمن درگیر کردن ذهن علمی و پژوهشی فراگیران ب ا تاروپود برنامه فلسفه برای کودکان، جرقة مناسبی برای محققان و پژوهش گران و به ویژه رساله ها و پایان نامه های تحصیلی به شمار می رود.
ط) یکی از مهم ترین اقدامات حاصل از این مطالعه پیشنهاد تدوین مجموعه درسنامه هایی برای کارگاه های تربیت مربی برنامه آموزشی فلسفه برای کودکان است. در حقیقت، یکی از بزر گترین خلأهای دوره های تربیت مربی کمبود منابع مناسب برای جلسات تخصصی کارگاه بود. این موضوع اغلب سبب سردرگمی مربیان برای آمادگی در جلسات و مطالعة پس از آن می شد. بر این اساس، تدوین مجموعه درسنام ههای تخصصی کارگاه تربیت مربی پیشنهاد داده شد و این پیشنهاد را یکی از اعضای پژوهشگر گروه فلسفه برای کودکان (روح الله کریمی) در قالب طرحی پژوهشی به اجرا درآورد. در این راستا، از دوازده تن از اساتید برجسته در حوز ههای تخصصی برنامة فلسفه برای کودکان دعوت شد تا درسنامة منسجمی برای مباحث ارائه شده در کارگاه تربیت مربی تدوین کنند. این درسنامه ها، ضمن حفظ ساختار علمی، کاملاً کاربردی بود و متناسب با نیاز بیش تر مخاطبان تهیه شد. درحقیقت، درسنامه های کارگاه تربیت مربی نسخة کامل و پایانی مطالب لازم برای کارگاه ها نیست؛ بلکه مطالب بنیادین و آغازین برای مطالعة فراگیران است که سرنخ های لازم برای مطالعه بیشتر را در اختیار آنان قرار می دهد و با معرفی منابع گوناگون مربیان را از سردرگمی نجات می بخشد.
ظ) یکی دیگر از پیشنهادهای حاصل از این طرح، که در گ روه فلسفه برای کودکان محقق شد، گردهمایی فراگیران و علاقه مندان و اساتید و متخصصان در نشست های ماهیانه برای اشتراک ایده های نوین و تجارب عملی و رفع ابهامات و چالش هاست . اهمیت این گردهمایی تا بدان میزان است که تمدید گواهی تسهی لگری در حلقه های کندوکاو فلسفی منوط به شرکت در دست کم سه جلسه از نشست های ماهیانه طی یک سال است . در این نشست ها، اعضا ضمن بیان توفیقات و تجارب اجرایی خود، شکست ها و موانع پیش رو را با یک دیگر در میان می گذارند و بدین ترتیب ، از نوعی حمایت مشارکتی برخوردار می شوند؛ زیرا آنان درمی یابند که در مواجهه با این مشکلات و موانع تنها نیستند و راه کارهایی را نیز از سایر اعضا و متخصصان دریافت می کنند. همچنین، در این نشست ها مربیان با تازه های حوزة فلسفه برای کودکان آشنا می شوند و شیوه های فکری و عملی خود را به روز می کنند.

دریافت متن مقاله

۹۵/۰۸/۰۹

نظرات  (۰)

هیچ نظری هنوز ثبت نشده است

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی