یک سه شنبه یک کتاب
بازی های آموزشی برای تقویت حافظه دیداری و شنیداری
نویسندگان: دکتر رضاعلی نوروزی و منیره عابدی
نشر: یار مانا
تعداد صفحات: هر کدام 120
برای آنکه بچه‌ها به یادگیری بهتر و عمیق‌تری دست یابند، لازم است با علاقه و اشتیاق در فعالیت‌های یادگیری درگیر شوند. بنابراین استفاده از روش‌های سنتی که اغلب خشک و غیربرانگیزاننده هستند، نمی‌تواند چندان مؤثر باشد. برای حل این مسئله و قرار دادن آموزش در مسیر توجه به قابلیت‌ها و ویژگی‌های فردی و ایجاد محیط یادگیری شاد و برانگیزاننده، می‌توان از بازی‌ها در تدریس و یادگیری بهره جست. بازی به دانش‌آموزان کمک می‌کند که اطلاعات را به روشی کنش و واکنشی، بررسی و کسب کنند. بازی‌ها سرگرمی‌های لذت‌بخش و هیجان‌انگیزی هستند که باعث درگیری کامل تمرکز و علایق بچه‌ها می‌شوند و از این طریق یادگیری را تسهیل می‌کنند. فراگیران به‌طور طبیعی با این نوع یادگیری پویا برانگیخته می‌شوند و به آن پاسخ می‌دهند. بازی‌ها نه فقط شاگردان را در روشی سرگرم‌کننده که محیط‌های یادگیری رقابتی و تعاملی به وجود می‌آورند، برمی‌انگیزانند، بلکه برای حیطه‌ی ارزشیابی نیز دلایل خاصی دارند. به علاوه بازی‌ها برای شاگردان و معلم به‌جای ایجاد بازخورد بعد از امتحان، بازخورد فوری فراهم می‌کند و بنابراین باعث می‌شوند معلمان شکاف‌های یادگیری را تشخیص دهند و در جلسات بعدی جبران کنند. شاگردان نیز قبل از شرکت در آزمون به ضعف‌های خود پی می‌برند و درصدد رفع آنها برمی‌آیند. پس بازی نتایج منفی شکست را که ممکن است کاملاً جدی و پایدار باشد، از بین می‌برد. با توجه به این نکات مثبت در استفاده از بازی‌ها به‌عنوان یک روش تدریس و ارزشیابی، دو کتاب مورد بحث تلاش شده است، بازیهای آموزشی قابل استفاده در کلاس درس برای تقویت حافظه دیداری و شنیداری معرفی و در اختیار معلمان گذاشته شود.
این دو کتاب هر کدام به طور جداگانه شامل حدود 30 بازی آموزشی برای تقویت حافظه‌ی شنیداری و دیداری هستند. برخی از بازی‌ها قابلیت این را دارند که با حضور همه‌ی اعضای کلاس انجام شوند. در این بازی‌ها در قسمت تعداد بازیکنان، عبارت «محدودیتی ندارد» نوشته شده است. در بعضی از بازی‌ها تعداد زیادی از دانش‌آموزان درگیر می‌شوند و در نهایت بعضی با تعداد کمی از آنان قابل اجراست. نکته‌ی مهم آن است که بدانیم چطور از بازی‌ها استفاده کنیم تا تعداد بیشتری از شاگردان را درگیر و از ایجاد سروصدا و بی‌توجهی کسانی که در بازی حضور ندارند، جلوگیری کنیم.
یک پیشنهاد آن است که در صورت امکان بچه‌ها را گروهبندی کنید. سپس با توجه به نحوه‌ی بازی، هر گروه یک نماینده برای انجام کارهای عملی انتخاب کنند و بقیه در پاسخ دادن به سؤالات به او کمک نمایند. همچنین در بعضی از بازی‌ها می‌توان فعالیت‌ها را بین اعضای گروه تقسیم کرد. یعنی هر یک از فعالیت‌هایی مانند برداشتن کارت، خواندن کارت، محاسبه و... را در هر نوبت یک نفر انجام دهد و در دورهای بعدی هر فعالیت به عهده‌ی فرد دیگر گذاشته شود. علاوه بر این می‌توانیم از دانش‌آموزان دیگر بخواهیم به‌عنوان تماشاچی و تشویق‌کننده بازی را دنبال کنند و هر کجا کسی به پرسشی پاسخ نگفت، سؤال را از آنها بپرسیم. حتی می‌توان جای کسی را که جواب درست داده است با جای بازیکنی که نتوانسته جواب دهد، عوض کرد.
تکرار دورهای بازی با پرسش‌ها و مسائل جدید راه دیگری برای درگیر کردن همه‌ی دانش‌آموزان است. در این صورت میتوانید در دور اول از شاگردان قوی‌تر استفاده کنید و از بقیه بخواهید بازی را به‌عنوان تماشاچی دنبال کنند تا مطالب برای آنها مرور شود. سپس نوبت به شاگردان ضعیف‌تر می‌رسد. در این نوبت می‌توانیم از شاگردان قوی بخواهیم بر بازی نظارت کنند یا تکالیف یادگیری دیگری به آنها بدهیم که به طور انفرادی انجام دهند.
راه دیگر آن است که از بازی‌ها زمانی استفاده کنید که به بچه‌ها تکلیفی فردی یا گروهی داده‌اید که در کلاس انجام دهند و تعدادی از آنها کارشان را زودتر انجام داده‌اند. در این صورت میتوانید آنان را با سرپرستی یک مربی دیگر یا شاگردی بزرگتر به سالن یا حیاط بفرستید تا بازی کنند و مزاحم بقیه‌ی بچه‌ها نشوند. بالاخره اینکه در صورت تمایل بچه‌ها میتوانید از زنگ ورزش برای بازی با افراد داوطلب استفاده کنید.
بازی‌هایی که در این کتاب آورده‌ایم اغلب به وسیله نیازی ندارند. وسایل مورد نیاز بسیار ساده و قابل دسترس هستند. به علاوه، در صورت نبودن این وسایل میتوانید با خلاقیت خودتان از وسایل جایگزین استفاده کنید یا برخی از وسایل را با استفاده از مواد دور ریختنی بسازید. شرکت دادن بچه‌ها در ساختن این وسایل، برای آنها بسیار لذت‌بخش، هیجان‌انگیز و آموزنده است.
از بخشهای جالب این کتاب قسمت تغییرات است. در این قسمت قابلیت‌های بازی در استفاده برای سایر گروههای سنی و تغییرات ممکن در نحوه‌ی اجرا، وسایل مورد استفاده و... بیان شده‌اند.
نکته مهم دیگر اینکه کتابهای بازیهای حافظه شنیداری و دیداری جزء مجموعه کتابهای بازیهای آموزشی هستند که هر کدام برای آموزش یک موضوع درسی یا پرورش یک مهارت تدوین شده اند و تدوین این مجموعه کتب همچنان ادامه دارد.