یک سه شنبه یک کتاب

فرهنگ توصیفی فلسفه تعلیم و تربیت
دکتر محسن فرمهینی فراهانی

کمبود فرهنگ تخصصی جامع در حوزه علوم تربیتی از یک طرف ، و نیاز روز افزون اساتید ، محققان ، دانشجویان و دست اندر کاران تعلیم و تربیت به ویژه  به منبعی که بتوانند آخرین اصطلاحات و تعاریف ، در حیطه علوم تربیتی را در آن بیابند از طرف دیگر ، از جمله عواملی بودند که نگارنده را بر آن داشت که به تدوین کتاب فرهنگ توصیفی علوم تربیتی را در سال 1380توسط انتشارات شباهنگ اقدام نمایم .لیکن به علت تنوع رشته  وگرایش های های علوم تربیتی ضروری است که متناسب با این تنوع رشته ها وهمچنین ازدیاد دانشجو در هر کدام از گرایش های علوم تربیتی، فرهنگ توصیفی هریک از رشته نیز تدوین شود.

در این مجموعه سعی بر این بوده است که واژه ها و اصطلاحات مختص فلسفه تعلیم وتربیت به عنوان یکی از گرایش های اساسی ومهم  گرد آوری وتوصیف  شود ، لیکن به جهت ارتباط موضوعی ومحتوایی نزدیک گرایش های مختلف رشته علوم تربیتی با یکدیگر ، مثلا ارتباط نزدیک گرایش فلسفه تعلیم وتربیت با سایر گرایش های فلسفه تعلیم وتربیت همچون برنامه ریزی درسی ، برنامه ریزی آموزشی ،مدیریت آموزشی ،ترسیم یک خط مرزی واضح ممکن نیست. با این حال تلاش شده است واژه ها و اصطلاحات خاص فلسفه تعلیم وتربیت با توضیح و بسط بیشتری ارائه گردد. واز طرف دیگر در برخی دانشگاه ها فلسفه تعلیم وتربیت با گرایش تعلیم وتربیت اسلامی  وجود دارد به همین منظور واژها واصطلاحات مرتبط با تعلیم وتربیت اسلامی نیر آمده است .  تلاش نگارنده این بوده است که ،مفاهیم ،نظریه ها ،گرایش ها ، فیلسوفان، مکاتب اساسی فلسفه تعلیم وتربیت در قالب توصیف واژه ها واصطلاحات تبیین گردد. تا اساتید ویویژه دانشجویان رشته فلسفه تعلیم وتربیت- خاصه دانشجویان تحصیلات تکمیلی- بتوانند به منبع قابل اعتباری در زمینه رشته خود دست یابند.   بدین منظور بیش از 1500 وازه واصطلاح تخصصی حوزه فلسفه تعلیم وتربیت در کتاب  توصیف شده

است .برای استفاده مطلوب از فرهنگ حاضر نظر شما خوا نندگان را به چند نکته زیر معطوف می دارم .

 

1-     در تدوین اثر حاضر از 440 منبع داخلی و خارجی اعم از فرهنگ ، کتاب های درسی ، فصلنامه های مرتبط داخلی و خارجی استفاده شده است و تا آن جا که امکان داشته است برای هر واژه فقط یک معادل فارسی ارائه گردیده است . لیکن در مواردی که یک واژه انگلیسی ، معانی گوناکونی داشته ، به خاطر لحاظ جامعیت واژگان سعی شده است معانی مختلف آن واژه در حوزه تعلیم و تربیت با ذکر شماره 3، 2، 1 ، مشخص گردد.

2-     از ویژگی های دیگر این کتاب ، انگلیسی به فارسی و فارسی به انگلیسی بون آن است .بخش فارسی به انگلیسی به منظور تسهیل در دستیابی به اصطلاحات و واژه هاپیش بینی شده است .

3-     در انتهای توضیح هر واژه هر جا لازم بوده است نگارنده برای فهم بهتر مطالب ، کلماتی همچون "مقایسه کنید با "،"مترادف است با"،"رجوع کنید به"، آورده است که برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد آن واژه می توانید به آن مراجعه کنید .

4-     در تنظیم فهرست منابع ، ترتیب الفبایی رعایت نشده است . نام منابع استفاده شده به منظور رعایت امانت ، در انتهای توضیح هر واژه یا اصطلاح به صورت«عدد» آورده شده است ، که در این صورت برای پی بردن به مشخصات کامل منبع باید به صفحات فهرست مراجعه کنید . مثلاً اگر در جلوی توضیح واژه ای عدد (80) ذکر شده است . شما برای آگاهی از منبع مورد استفاده به شماره 80 در فهرست رجوع خواهید کرد و درخواهید یافت که منبع  80مربوط به کتاب " باقری، خسرو (1386)، جایگاه فلسفه تعلیم و تربیت در میانه نظر و عمل؛ تأملی به واپسین چالش فلسفه های تحلیلی و قاره ای، فصلنامه نوآوری های آموزشی، شماره 20، سال ششم " میباشد.

امید است فرهنگ توصیفی حاضر بتواندنیازهای دانشجویان و دست اندرکاران امر تعلیم و تربیت بویژه اساتید ودانشجویان فلسفه تعلیم وتربیت را برآورده سازد و بتواند مطالعه متون خارجی را برای دانشجویان تسهیل و آنها را باآخرین تعاریف مفاهیم آشنا سازد ، به نحوی که این عزیزان بتوانند سریعتر به اطلاعات نوین علمی دست یابند . پر واضح است که این فرهنگ با همه دقتی که در تدوین آن به کار رفته است ، خالی از نقص نیست ، امید است که اهل نظر با اظهار نظر و راهنمایی خود ، اینجانب را در غنی کردن و اصلاح هر چه بیشتر آن یاری نمایند.

در پایان لازم می دانم یاد وخاطره مرحوم  دکتر گهواره ای بنیانگذار انتشارات آییژ که با پشتیبانی و دلگرمی ایشان  بود که کتاب حاضر شکل گرفت ،گرامی دارم. پاسداشت ایشان از علم وعالم ،دغدغه فرهنگی وبرخورد گرم وصمیمی ایشان زبانزد تمام مولفینی است که با ایشان کار کرده اند. و همچنین از آقای قارلقی مدیر داخلی انتشارات آییژ وهمکاران دیگر ایشان که کارحروف چینی و صفحه آرائی کتاب را بر عهده داشته اند ، کمال تشکر و سپاسگزاری را دارم و توفیق ایشان را در ادامه خدما ت فرهنگی از خدای بزرگ مسئلت می نمایم .

                                                                           

       

معرفی از: دکتر محسن فرمهینی فراهانی

                                                                               دانشیار دانشگاه شاهد