... تاتربیت (4)

منیره عابدی

چگونه فرزندانی مستقل داشته باشیم؟

در بحث تربیتی قبل، در مورد ضرورت پرهیز از ایجاد وابستگی در کودکان سخن گفتیم. امروز نیز به ارائه توصیه های عملی برای مستقل بار آوردن کودکان می پردازیم:

1. ویژگی های رشدی و شخصیتی کودک خود را بشناسید تا بدانید در هر برهه زمانی، می توانید انتظار انجام چه کارهایی را از او داشته باشید و چه کارهایی را نباید انتظار داشته باشید. اگر پیش از زمان مناسب، از کودکتان توقع انجام کاری را داشته باشید که تواناییش را ندارد به اعتماد به نفس او لطمه می زنید و حتی ممکن است باعث شوید او هرگز از عهده آن کار برنیاید. از سوی دیگر یادگیری برخی از مهارتها مربوط به زمان خاصی است و اگر در آن زمان به کودک آموزش لازم را ندهید و از او نخواهید برخی از تکالیف را بر عهده بگیرد، در واقع زمان را از دست می دهید.

2. اجازه دهید کودکتان کارهای مربوط به خودش را (که از عهده آنها بر می آید) خودش انجام دهد. این که کودکتان ممکن است از عهده کار برنیاید، خسته شود، خیلی طولش بدهد و... هیچ یک توجیه خوبی برای آن نیست که به او اجازه انجام هیچ کاری را ندهید! بگذارید کودکتان با تلاش خود، کارهایش را انجام دهد و خودش مسائلش را حل کند.

3. به کودک یاد دهید که برای یاد گرفتن انجام کارها، باید تمرین کند و به مرور زمان آن را یاد بگیرد. در این تمرینات ممکن است شکست بخورد. اما این شکست فاجعه نیست و شما باید این را در رفتار خود نشان دهید. به عنوان مثال، اگر همیشه شما بند کفش کودکتان را ببندید، ممکن است او این کار را یاد نگیرد. اجازه دهید خودش بند کفشش را ببندد و اگر این کار را به خوبی انجام نداد و زمین خورد نه او را سرزنش کنید نه طوری رفتاری کنید که انگار فاجعه ای رخ داده است. فقط به او فرصت بیشتری بدهید.

4. اگر احساس کردید مداخله و کمک شما مورد نیاز است، به جای این که کنترل کار را به طور کامل برعهده بگیرید، فقط او را راهنمایی کنید. مثلا به جای کشیدن یک درخت برای او، از او بخواهید درخت باغچه را خوب نگاه کند تا بهتر بتواند یک درخت بکشد.

5. وقتی به خوبی از عهده کاری برمی آید از او تعریف و قدردانی کنید تا اعتماد به نفسش افزایش پیدا کند و جرأت انجام کارهای جدید را از دست ندهد.

6. در انجام بعضی از کارها از او کمک بخواهید. از عباراتی استفاده کنید که نشان دهد به کمک او نیاز دارید. مثلا: «تنهایی نمی توانم لباسها را جمع کنم. ممکن است به من کمک کنی؟» از جملات دستوری استفاده نکنید.

7. مسوولیت برخی از کارهای منزل را به او بسپارید و به او نشان دهید با انجام این کارها چه کمکی به شما می کند. مثلا از کودک بخواهید هر روز گلها را آب دهد و گاهی بگویید: «خیالم راحت است که دخترم/ پسرم حواسش به گلها هست و لازم نیست من نگران آنها باشم.»

8. از ایده های جدید او استقبال کنید.

9. از امر و نهی خودداری کنید. به کودک عادت ندهید که برای انجام هر کاری منتظر یادآوری شما باشد.

10. در دعوای بین کودکان تا حد امکان بین آنها قضاوت نکنید و اجازه دهید خودشان مشکلشان را با هم حل کنند؛ مگر این که احتمال این که به یکدیگر آسیب بزنند وجود داشته باشد. در این صورت سعی کنید آنها را با بهانه ای مناسب از محل دعوا دور کنید.